Ссылка на архив

Латинский язык: Практические задания для студентов заочного отделения исторического факультета

Министерство образования Российской Федерации

Сыктывкарский государственный университет

Кафедра истории древнего мира и средних веков


ЛАТИНСКИЙ ЯЗЫК


Практические задания

для студентов заочного отделения

исторического факультета


Сыктывкар

2002

Составитель:

ст. преподаватель кафедры истории древнего мира и средних веков Павлов А.А.


Рецензент:

д.ф.н., профессор Федорова Е.В.


Утверждено на заседании УМК исторического факультета СыктГУ 21 июня 2002 года.

Методические указания


Практические задания по латинскому языку предназначены для студентов-историков заочного отделения. Потребность в них диктуется острой нехваткой учебников и учебных пособий по латинскому языку, специально предназначенных для студентов-историков. Основой для разработки заданий послужила практическая часть из учебника латинского языка Г.Г. Козловой (М., 1972).

Главной задачей обучения студентов историков является приобретение ими практических навыков чтения и перевода латинских текстов со словарем. Поэтому основное место в заданиях занимают предложения и тексты для перевода, подбор которых ориентирован, в первую очередь, на историков. С целью лучшего освоения студентами грамматики и определенного лексического минимума в задания включены упражнения на спряжение глагольных и склонение именных форм, предложения для перевода с русского языка на латинский.

Латинский язык изучается студентами заочного отделения в течении двух семестров. Задания с I по XIV предназначены для первого семестра, а с XV по XIX – для второго семестра. Номера заданий соответствуют темам указанного учебника. В начале каждого задания указан соответствующий грамматический материал, который необходимо изучить перед началом работы с данным заданием. Если студент имеет на руках какой-либо иной учебник, то также он должен сначала найти соответствующие разделы, рассмотреть грамматику, а затем приступать к выполнению задания. Задания первого семестра содержат подстрочные словари, необходимые для перевода текста, имеющегося в задании. Задания второго семестра содержат лишь те слова, которые отсутствуют в словаре учебника. Работу с текстами для домашнего чтения следует проводить со словарем учебника, а также используя словарь И. Х. Дворецкого (2 изд. М., 1986), О. Петрученко (М., 1994), либо любой другой латинско-русский словарь. Студентам следует помнить, что слова в подстрочном словаре встречаются только один раз, поэтому по прошествии темы они должны заучиваться (с этой целью составляется “словарь пользователя”, исходя из расчета 10 слов за занятие). Помимо слов должны заучиваться каждое занятие и два крылатых выражения, словарь которых дан в конце учебника. Знание лексического минимума и выражений проверяется преподавателем на зачете и консультациях. Для зачета студент должен также предъявить тетрадь со сделанными заданиями. Учебным планом исторического факультета предусмотрено также выполнение контрольной работы. Задания и текст для контрольной работы также приводятся в пособии. Контрольная работа должна быть выполнена в тетради и выслана для проверки до 1 апреля. Студенты, не выполнившие данные требования не допускаются к сдаче экзамена. Требования к зачету и экзамену содержатся в учебнике Г. Г. Козловой (сс.7 – 10).

В конце пособия имеется приложение, в котором рассмотрены функции латинских падежей, без знания которых невозможен правильный перевод текста.

P.S. (после написанного). Вы начинаете новую для себя работу — в значительной степени самостоятельное изучение иностранного языка. Классическая латынь не столь сложна в изучении, как некоторые другие языки, однако, от человека несведующего, требует кропотливой, усидчивой и регулярной работы. Не пытайтесь облегчить себе жизнь. Навыки, приобретенные при самостоятельной работе над латынью, очень помогут вам в дальнейшем при изучении любого другого языка. Уделяйте языку не менее двух часов в неделю. Не пытайтесь взять латынь “наскоком”. Заучивайте грамматику осмысленно, анализируя и систематизируя материал, создавая логические схемы, раскладывая материал “по полочкам”. В добрый путь! Per aspera ad astra!


задание I


  1. Латинский алфавит

  2. Правила произношения

  3. Долгота и краткость гласных звуков

  4. Правила ударения


А. Прочтите следующие слова, выпишите и напишите транскрипцию:

Clarus, causa, scientia, quot, amicitia, quinque, rhythmus, Theodora, aqua, pax, aurora, nauta, beatus, medicus, cultura, doctor, bestia, Quintus, poeta, Lucretius, littera, Juppiter, lectio, philosophus, poena, dexter, pinguis, Gaius Iulius Caesar, quadratus, consuetudo, Aegiptus, suadeo, Augustus, censura, potentia, October, suus, Euclides, zodiacus, Cyprus, chorus, Pithagoras, Athenae, Graecia, Roma, Italia.

Образец: clarus (кларус).

В. Прочтите, выпишите, проставив ударение:

Thesaurus, religio, audio, audire, theatrum, aetas, elegantia, domus, memoria, amica, historia, femina, publicus, decretum, vita, pater, magistra, studeo, studere, fortuna, fabula, spectaculum, beneficium, instrumentum, accusativus, quaestio, communis, agricola, honestus, humanus, laborare, scaena, respublica, universitas, Aristoteles, Danuvius, Scythia, Sicilia, Neapolis, Britannia, Germania.


задание II


  1. Общие сведения о глаголе

  2. Praesens indicativi activi

  3. Infinitivus praesentis activi

  4. Imperativus praesentis


A. Прочтите, разберите и переведите следующие предложения:

1.Laboro. 2. Semper bene labora. 3. Noli male laborare. 4. Bene lego. 5. Narramus. 6. Cur male audis? 7. Vive valeque. 8. Bene audire debet. 9. Nolite tacere, si dicere debetis. 10. Dum docemus, discimus. 11. Nota bene. 12. Divide et impera. 13. Dum spiro, spero. 14. Sic agite. 15. Cantare amant. 16. Discite, dum vivitis. 17. Sede et narra. 18. Festina lente. 19. Salve. 20. Salvete. 21. Vale. 22. Valete. 23. Veto. 24. Interdiu laborare, noctu dormire debemus. 25. Quid agis? 26. Saepe Latine legite et scribite. 27. Latine multum legere et scribere debetis.

СЛОВА


laboro, are 1 – трудиться, работать

semper – всегда

bene – хорошо

male – плохо

lego, ere 3 – читать

narro, are 1 – рассказывать

cur – почему?

audio, ire 4 – слушать

vivo, ere 3 – жить

valeo, ere 2 – быть здоровым

que – и (постпозитивный союз)

taceo, ere 2 – молчать

si – если

dico, ere 3 – говорить

dum – пока

doceo, ere 2 – учить

disco, ere 3 – учиться

noto, are 1 – замечать

divido, ere 3 – разделять

impero, are 1 – приказывать, властвовать


spiro, are 1 – дышать

spero, are 1 – надеяться

sic так

ago, ere 3 – делать; вести

canto, are 1 – петь

amo, are 1 – любить

sedeo, ere 2 – сидеть

festino, are 1 – спешить, торопиться

lente – медленно

salvo, ere 2 – быть здоровым, здравствовать

veto, are 1 – запрещать

interdiu – днем

noctu – ночью

dormio, ire 4 – спать

quid – что?

saepe – часто

Latine – по латински

scribo, ere 3 – писать

multum – много

et – и


B. Определите спряжение следующих глаголов и образуйте от них первое лицо настоящего времени: sentire, errare, vincere, movere, curare, venire, mittere.

C. Проспрягайте в praesens indicativi activi следующие глаголы: laboro, -are; lego, -ere; audio, -ire.


ЗАДАНИЕ III


  1. Первоначальные сведения о существительном: I склонение

А. Просклоняйте выражения: cura magna; sententia vera.

B. Определите форму существительных (укажите все возможные случаи):

1. Puellae. 2. Natura. 3. Fortunam. 4. Causis. 5. Pennas. 6. Siciliae. 7. Tabularum. 8. Victoriis. 9. Patriam.

Образец: stella – stella, ae f – звезда; возможны nom. sing. и abl. sing.

C. Прочитать, разобрать и перевести текст:


De Germania


Tacitus Germaniam et vitam incolarum describit. Incolae Asiae vel Africae vel Italiae Germaniam non petunt; metuunt enim silvas terrae et ferociam incolarum. Incolae Germaniae in pugna hastas gerunt. Galeis se non tegunt. Litteras incolae Germaniae neglegunt. Agriculturam saepe curae feminarum comittunt.


СЛОВА


Tacitus, i m – Тацит

Germania, ae f – Германия

vita, ae f – жизнь

incola, ae m – житель

describo, ere 3 – описывать

Asia, ae f – Азия

Africa, ae f – Африка

Italia, ae f – Италия

peto, ere 3 – нападать

metuo, ere 3 – бояться

enim – ведь

silva, ae f – лес

terra, ae f – земля, страна

ferocia, ae f – дикость

pugna, ae f – битва

hasta, ae f – копье

gero, ere 3 – нести

galea, ae f – шлем

tego, ere 3 – покрывать

se – себя

littera, ae f – буква; во множ. числе – письменность, литература

neglego, are 1 – пренебрегать

agricultura, ae f – земледелие

cura, ae f – забота

femina, ae f – женщина

comitto, ere 3 – поручать


Образец: Tacitus Germaniam et vitam incolarum describit.

Tacitus – подлежащее; nom. sing., 2 скл., Tacitus, i m – Тацит

describit – сказуемое; praes. ind. act., 3 лицо, sing., от describo, ere 3 – описывает

Germaniam – прямое дополнение; acc. sing.,1 скл., от Germania, ae f – Германию

vitam – прямое дополнение; acc. sing., 1 скл., от vita, ae f – жизнь

incolarum – gen. pl., 1 скл., от incola, ae m – жителей

Тацит описывает Германию и жизнь ее жителей.


D. Прочитать, разобрать и перевести текст:


De Italia


Italia est magna paeninsula Europae. Incolas Italiae terra fecunda alit. In terra agricolae laborant. Familiae agricolarum in casis parvis habitant. Italia silvas magnas et pulchras habet. In silvis, ubi bestiae vivunt, multae herbae et aliae plantae sunt. Italiam aqua Hadriae quoque alit. In aqua Hadriae nautae navigant. Familiae nautarum in ora maritima vitam agunt. Hic mercatura floret.

Agricolae et nautae saepe de Italia et de historia Romae familiis suis narrant. Familiae agricolarum et nautarum historiam Italiae libenter audiunt et fabulas poetarum quoque saepe legunt. Historia docet, fabula delectat. Historia est magistra vitae.


СЛОВА


magnus, a, um – большой

paeninsula, ae f – полуостров

fecundus, a, um – плодородный

alit – praes. ind. activi, 3 лицо, sing., от alo, ere 3 – кормить, питать

in (+acc. на вопрос куда? +abl. -где?) – в, на

agricola, ae m – земледелец

laboro 1 – работать, трудиться

familia, ae f – фамилия, семья

habito 1 – жить, населять

casa, ae f – хижина

parvus, a, um – маленький

magnus, a, um – большой

pulcher, chra, chrum – красивый

habeo 2 – иметь

bestia, ae f – зверь, животное

vivo 3 – жить

herba, ae f – трава

alius, a, um – другой

planta, ae f – растение

nauta, ae m – моряк

navigo 1 – плавать

ora, ae f – берег, граница, край

maritimus, a, um – морской

ago 3 – вести, делать

hic – здесь

mercatura, ae f – торговля

floreo 2 – цвести, процветать

de (+abl.) – о, об

historia, ae f – история

Roma, ae f – Рим

narro 1 – рассказывать

suus, a, um – свой

libenter – охотно

fabula, ae f – рассказ, басня, поэма

poeta, ae m – поэт

lego 2 – читать

delecto 1 – услаждать

magistra, ae f – учительница

aqua Hadria – Адриатическое море

quoque – также


ЗАДАНИЕ IV


  1. Imperfectum indicativi activi

  2. II склонение существительных

  3. Прилагательные I и II склонений и притяжательные местоимения


А. Проспрягайте в praesens и imperfectum indicativi activi: paro, are; doceo, ere; pono, ere; venio, ire.

В. Просклоняйте слова: officium, modus, frugifer, frater.

C. Прочитайте, разберите и переведите текст:


Галлия при Цезаре


Inter populos Galliae antiquae perpetua discordia erat. Itaque bella non desinebant. Validus populus Aeduorum velut dominus vicinos suos premebat. Aeduorum adversarii erant Sequani, qui ad Sequanae ripas incolebant. Sequani, fortuna sua non contenti, per legatos ab Ariovisto auxilium contra Aeduos petebant. Ariovistus cum magnis copiis Sequanis succurebat. Iam Germani sicut tyranni superbi Gallis suum imperium imponebant. Adimebant eis arma, expellebant agricolas ex vicis, nimia tributa exigebant.

Ariovistus ad Gallos sicut ad servos mandata mittebat. Galli Ariovistum, adhuc invictum, magis metuebant, quam Aeduos. Recedebat gratia Aeduorum apud populos Galliae. Sed populus Romanus fidus socius Aeduorum erat. Caesar in provinciis Romanis copias cogebat, nam in animo habebat Aeduos defendere atque Aeduorum auxilio (приложение § 11) Germanos ex Gallia expellere suumque imperium ceteris Gallis imponere.


СЛОВА


inter (+acc.) – между, среди

Gallia, ae f – Галлия

antiquus, a, um – древний, античный

perpetuus, a, um – постоянный

discordia, ae f – раздор, разлад

bellum, i n – война

desino 3 – прекращаться

validus, a, um -суровый

populus, i m – народ

velut – как

dominus, i m – хозяин

vicinus, i m – сосед

premo 3 – давить, подавлять

adversarius, i – противник

Sequani,orum m – секваны

ripa, ae f – река

incolo 3 – жить, населять

fortuna, ae f – судьба, счастье

contentus, a, um – довольный

legatus, i m – посол, легат

Ariovistus, i m – Ариовист

peto 3 – просить

copia, ae f – мн.ч. войска

succurro 3 – приходить на помощь

tyrannus, i m – тиран

superbus, a, um – гордый, суровый

imperium, i n – власть

impono 3 – класть; возложить

ad (+acc.) – к

servus, i m – раб

mandatum, i n – распоряжение, приказ

mitto 3 – посылать

adhuc – до сих пор

invictus, a, um – непобедимый

metuo 3 – бояться

magis – больше

quam – чем

recedo 3 – отступать, идти назад

gratia (+gen.) – для, ради

apud (+acc.) – у, около, возле

fidus, a, um – верный, надежный

socius, i m – союзник

Caesar, Caesaris m – Гай Юлий Цезарь

provincia, ae f – провинция

cogo 3 – собирать

nam – так как, ибо

in animo habere – намереваться

defendo 3 – защищать

ceterus, a, um – прочий, остальной

vicus, i m – деревня, поселок

nimius, a, um – чрезмерный

tributum, i n – налог

exigo 3 – выгонять

adimo 3 – отнимать

expello 3 – изгонять



ЗАДАНИЕ V


  1. Futurum I activi

  2. Указательные местоимения ille и iste; определительное местоимение ipse

  3. Местоименные прилагательные


А. Определите форму глагола.

1. Mittes. 2. Mittebat. 3. Mittit. 4. Habet. 5. Vivent. 6. Vivunt. 7. Vivebant. 8. Valent. 9. Valebit. 10. Dicetis. 11. Dicebatis. 12. Dicam. 13. Docetis. 14. Docebas. 15. Ducet. 16. Ducit. 17. Ducebat. 18. Videmus. 19. Videbat. 20. Parent. 21. Parebam. 22. Parabam. 23. Parat. 24. Parabunt. 25. Parient. 26. Parit.

Образец: mittes – fut.I, ind.act., 2 лицо, sing., от mitto 3 – ты пошлешь, ты будешь посылать.

В. Прочитайте, разберите и переведите предложения. 1.Verum amicum pecunia non parabis. 2. Stellas caeli oculis nunquam numerabitis. 3. Persa: “Prae copia sagittarum,-inquit,-solem (солнца) non videbitis!”. Tum Lacedemonius: “In umbra, igitur, pugnabimus!”


СЛОВА


verus, a, um – верный

amicus, i m – друг

pecunia, ae f – деньги

paro 1 – приобретать

stella, ae f – звезда

caelum, i n – небо, воздух, климат

oculus, i m – глаз

nunquam – никогда

numero 1 – считать

Persa, ae m – перс


sagitta, ae f – стрела

inquit – говорит

video 2 – видеть

tum – тогда

Lacedemonius, i m – лакедемонянин

umbra, ae f – тень

igitur – следовательно, итак

pugno 1 – сражаться

prae (+abl.) – из-за, перед

copia, ae f – обилие


С. Прочитайте, разберите и переведите предложения:

1. Inter dominum et servum nulla amicitia est. 2. Totus populus noster pro patria fortiter pugnabat et, si opus erit, pugnabit. 3.Alteram ille amat puellam, ego amo alteram. 4. Utrumque vitium est: et omnibus (всем) credere et nulli. 5. Avarus ipse miseriae causa est suae. 6. Istam sententiam mutare debes. 7. Videsne silvam illam? 8. Alter alterius auxilii eget. 9. Illius amicus sum. 10.Liberabisne amicos tuos ab ista cura? 11. Antigonum Phillippus filius interrogat: “Quando castra movebimus?” Tum Antigonus: “Num,-inquit,-solus tubae sonum non audies?”


СЛОВА


amicitia, ae f – дружба

patria, ae f – родина

fortiter – храбро

opus est – нужно, необходимо

amo 1 – любить

puella, ae f – девушка, девочка

utrumque – и то и другое

vitium, i n – ошибка, заблуждение

credo 3 – верить, доверять

avarus, a, um – жадный, алчный

miseria, ae f – беда, несчастье

causa, ae f – причина

sententia, ae f – мнение, решение

sonus, i m звук

muto 1 – менять, изменять

debeo 2 – быть должным

ne – ли (вопросительная частица)

egeo 2 – нуждаться

libero 1 – освобождать

Antigonus, i m – Антигон

Philippus, i m – Филип

filius, i m – сын

interrogo 1 – спрашивать

quando – когда

castrum, i n – мн.ч. военный лагерь

moveo 2 – двигать, приводить в движение

tuba, ae f – труба


ЗАНЯТИЕ VI


  1. III склонение существительных

  2. Соотношение форм косвенных падежей и именительного

  3. Род имен существительных III склонения


А. Определить форму существительных, перевести.

1. Doctores. 2. Arboribus. 3. Civitate. 4. Obsides. 5. Commutatione. 6. Plebes. 7. Equitum. 8. Sermoni. 9. Rationem. 10. Magnitudine. 11. Vulnera. 12. Artium. 13. Pacem. 14. Orbi. 15. Morum. 16. Morte. 17. Finibus. 18. Fulminum. 19. Virtute. 20. Corpora.

Образец: Militibus – miles, itis m – воин; militibus – abl. или dat. plur. – воинами (воинам).


В. Просклонять, переводя каждый падеж: flumen magnum; pars ignota; illa legio Romana; mons altus; animal ferum.


C. Прочитайте, разберите и переведите текст.


De servis Romanorum


Antiquis temporibus (прил. § 16) captivos in bellis Romani non necabant, sed illi servorum modo in civitatibus victorum suorum vivebant et dominis opulentis et superbis servebant. Multi servi iam in condicione servorum nati erant. Etiam cives liberi, qui (которые) pecuniam debitam solvere non poterant (могли), libertatem amittebant, et creditores illos servitute afficiebant. Domini in servos vitae necisque potestatem habebant. Servi privati apud dominos loco ministrorum, medicorum aut magistrorum serviebant, servi publici in agris summa corporum contentione laborabant. Servi miseri saepe a dominis fugiebant. Servos fugitivos domini duris poenis afficiebant. Multos etiam cruci affigebant et morte puniebant. Nonnumquam servi etiam contra dominos arma movebant. Magnam servorum seditionem Spartacus regebat.

СЛОВА


tempus, oris n – время

captivus, i m – пленник

neco 1 – убивать

civitas, atis f – государство, гражданство

victor, oris m – победитель

opulentus, a, um – состоятельный, богатый

servio 4 – служить

conditio, onis f – состояние, условие

natus est – быть рожденным, родиться

civis, is m, f гражданин

liber, era, um – свободный

solvo 3 – уплачивать

debitus, a, um – взятый в долг

libertas, atis f – свобода

amitto 3 – терять

creditor, oris m – кредитор

servitus, utis f – рабство; servitute afficere – быть порабощенным

afficio 3 – наделять, снабжать

seditio, onis f – мятеж

rego 3 – править, управлять

Spartacus, i m – Спартак

nex, necis m – убийство, насильственная смерть, казнь

potestas, atis f – власть

privatus, a, um – частный

locus, i m – место; loco – на месте, вместо

minister, tri m – помощник

medicus, i m – врач

magister, tri m – учитель

publicus, a, um – общественный, государственный

corpus, oris n – тело; мн.ч. силы

contentio, onis f – усилие; summa contentione – с величайшим напряжением

miser, era, um – жалкий, несчастный

fugo 1 обращать в бегство, бежать

fugitivus, a, um – беглый

durus, a, um – твердый, суровый

poena, ae f – кара, наказание

crux, cis f – крест, орудие пыток

affigo 3 – прибивать, приколачивать

mors, tis f – смерть

punio 4 – наказывать, карать


ЗАДАНИЕ VII


  1. Прилагательные III склонения

  2. Participium praesentis activi

  3. Указательное местоимение is, ea, id


А. Просклонять: is nobilis Romanus – этот знатный римлянин, ea magna urbs – этот большой город, id notum flumen – эта известная река.

В. Определить все возможные формы и значения слов.

1. Hostis. 2. Hostia. 3. Hostium. 4. Hostiam. 5. Hostiis. 6. Vitam. 7.Vitas. 8. Vitant. 9. Potentis. 10. Potentia. 11. Potentium. 12.Potentiam. 13. Finis. 14. Finit. 15. Finimus. 16. Finibus. 17. Finium. 18. Finiunt.

C. Прочитайте, разберите, переведите текст.


De Achille


Celeber est Achilles, filius Pelei regis et Thetidis deae. Achilles particeps belli Troiani erat. Celebre est scutum, celebria sunt arma Achillis. Et scutum et arma ei Haephaestus ille fabricat. Celebris est celeritas Achillis. Celeritate sua increbili et magno corporis robore Achilles Troianis terribilis erat. Ira Achillis Graecis perniciosa erat. Mors Patrocli, eius amici, Achilli dolores acres dat. Propterea Achilles Hectorem ad pugnam provocat et virum fortem necat.


СЛОВА


celeber, bris, e – известный

Achilles, is m – Ахилл(ес)

Peleus, i m – Пелей

rex, regis m – царь

Thetis, idis f – Фетида

dea, ae f – богиня

particeps, cipis m f – участник

scutum, i n – щит

fabrico 1 – изготавливать, делать

celeritas, atis f – быстрота

incredibilis, e – невероятный

robor, oris n – сила, мощь, дуб

terribilis, e – страшный, ужасающий

ira, ae f – гнев

perniciosus, a, um – губительный

mors, rtis f – смерть

Patroclus, i m – Патрокл

dolor, oris m – боль, горе, страдание

acer, acris, e – острый, резкий

do 1 – давать

propter – вследствие, по причине

Hector, oris m – Гектор

provoco 1 – вызывать

vir, i m – муж (мужчина)

fortis, e – храбрый



ЗАДАНИЕ VIII


  1. Страдательный залог. Форма и значение глаголов

  2. Понятие об активной и пассивной конструкциях

  3. Местоимения личные и возвратное

  4. Двойной винительный и двойной именительный падеж

А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Bonus liber non semel legitur. 2. Instrumenta et arma e ferro parantur. 3. Castra copiarum Romanarum vallo fossaque muniebantur. 4. Iucundum est amari, non minus – amare. 5. A probis probari, ab improbis improbari – aequum bonum est. 6.Memoria virorum magnorum civitatis nostrae nunquam exstinguetur semperque manebit. 7. Ubi vinci necesse est, expedit cedere. 8. Nilus Aegiptum irrigat et eam fertilem efficit. 9. Amicus me adiuvat; auxilium eius mihi gratum erat; gratias ei ago, diligo eum. 10. Is te heredem facit. 11. Nec possum (могу) tecum vivere, nec sine te.


СЛОВА


bonus, a, um – хороший

liber, bri m – книга

semel – однажды

ferrum, i n – железо

vallum, i n – вал

fossa, ae f – ров

munio 4 – укреплять

iucundus, a, um – приятный

probus, a, um – порядочный, честный

improbus, a, um – непорядочный

probo 1 – судить

aequus, a, um – ровный

memoria, ae f – память

exstinguo, nxi, nctum 3 – стирать

vinco, vici, victum 3 – побеждать

necesse est – необходимо

expedit – (безл.) полезно, выгодно

cedo, cessi, cessum 3 – уходить, уступать

Nilus, i m – Нил

irrigo 1 – орошать

fertilis, e – плодородный

efficio, feci, fectum 3 – делать

adiuvo, iuvi, iutum 1 – помогать

gratias (graciam) agere – благодарить

diligo, lexi, lectum 3 – ценить, уважать

heres, edis m f – наследник

maneo, nsi, nsum 2 – сохраняться


В. Проделать следующие грамматические упражнения:

а) в 1-м предложении поставить подлежащее во множественном числе и соответственно изменить сказуемое;

б) в 10-м предложении поставить подлежащее и прямое дополнение во множественном числе и произвести вытекающие из этого изменения;

в) изменить время всех глаголов, стоящих в личной форме, так, чтобы каждый глагол выступал во всех уже известных временах;

г) найти accusativus duplex.


ЗАНЯТИЕ IX


  1. Система времен латинского глагола

  2. Основные (главные) формы латинского глагола

  3. Образование глагольных форм от трех основ

  4. Глаголы в словаре


А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Puer multis verbis monitus est. 2. Discipulus a magistris laudatus erat. 3. Discipulo, a magistris laudato, libri donati sunt. 4. Ab Augusto forum Romae (приложение § 25) aedificatum est. 5. In foro, ab Augusto aedificato, multa et pulchra aedificia erant. 6. Incolae oppidi nuntio cladis territi erant. 7. Aedificia flamma deleta sunt. 8. Ab amicis servati sumus. 9. Bituriges ad Aeduos legatos miserunt rogatum subsidium. 10. Caesar, postquam Helvetios proelio vicit, a multis populis Galliae contra Germanos auxilio (приложение § 23) vocatus est. Germani enim nonnullis annis ante Galliam intraverunt et occupaverunt. Itaque Caesar, a Gallis oratus, copias suas in Galliam transportavit. Ibi copiae eius cum Germanis pugnaverunt. Iam primo anno copias eorum superavit.


СЛОВА


puer, i m – мальчик

moneo, ui, itum 2 – напоминать, уговаривать, ободрять, внушать

verbum, i n – слово, глагол

discipulus, i m – ученик

laudo 1 – хвалить

dono 1 – дарить

aedifico 1 – строить, сооружать

oppidum, i n – крепость, город

nuntius, i m – вестник; известие, весть

clades, is f – несчастье, бедствие

terreo, ui, itum 2 – пугать, устрашать

deleo, evi, etum 2 – разрушать

proelium, i n – битва, сражение

voco 1 – звать, призывать

intro 1 – входить

occupo 1 – захватить, завладеть

transporto 1 – переправлять

supero 1 – побеждать,превосходить

annus, i m – год

flamma, ae f огонь

servo 1 хранить, сохранять

subsidium, i n – помощь, подкрепление

mitto, misi, missum 3 – посылать

rogo 1 спрашивать, просить


В. Замените пассивную конструкцию предложений 1, 2, 4, 6, 7 и 8 активной, оставив те же времена глаголов.

С. Прочитайте, разберите и переведите текст.


Galli Romam expugnant


Quarto saeculo ante aeram nostram Roma in magno periculo erat. Galli enim cum copiis Romanorum ad fluvium Alliam contenderant easque fuderant. Multi Romani ceciderant. Tum Romani Capitolium solum defendere constituerunt. Paulo post Galli in portas irruperunt. Postquam tecta incenderunt, Capitolium frustra contenderunt. Nam Marcus Manlius fortiter Capitolium defendit neque se dedidit. Sed magna inopia frumenti Romanos premebat. Itaque Manlius cum Gallis de indutiis egit. Regulus Gallorum magnum auri pretium poposcit. “Si aurum, – inquit, – pependeritis, decedam. Si pretium non solveritis, neque viris, neque feminis, neque pueris parcam”. Romani aurum suum tradiderunt. Tamem Galli auro allato contenti non erant. Tum matronae ornamenta sua Gallis contulerunt et una ex iis “Occiderunt, – inquit, – mariti filiique; ita nostrum est ornamenta exuere”. Ut alii memoriae prodiderunt, regulus Gallorum, postquam aurum pependit, auro gladium addidit et dixit: “Vae victis!”


СЛОВА


saeculum, I n – век

periculum, I n – опасность, риск

fluvius, I m – река

contendo, ndi, ntum 3 – сражаться

fudno, fudi, fusum 3 – обращать в бегство, разбивать

caedo, cecidi, caesum 3 – убивать

constituo, tui, tutum 3 – постановлять

porta, ae f – ворота

59aulo – немного, несколько

incendo, ndi, nsum 3 – поджигать

frustra – напрасно

dedo, dedidi, deditum 3 – предавать; se d.- сдаваться

inopia, ae f – недостаток, нужда

premo, pressi, pressum 3 – беспокоить

frumentum, I n – хлеб, зерно

indutiae, arum f – перемирие

precium, I n – цена; auri p.- сумма золота

matrona, ae f – матрона, почтенная замужняя женщина

ornamentum, I n – украшение

confero, contuli, collatum, conferre – собирать, свозить отовсюду

occido, cidi, casum 3 – погибать

maritus, I m – муж, супруг

exuo, ui, utum 3 – освобождать, отдавать

prodo, didi, ditum 3 – передавать; memoriae p.- рассказывать для потомства

gladius, I m – меч

addo, didi, ditum 3 – придавать, прибавлять (к чему – dat.)

pendo, pependi, pensum 3 – платить

parco, peperci,-, 3 – щадить

trado, didi, ditum 3 – отдавать

affero, attuli, allatum, afferre – приносить

posco, poposci, -, 3 – требовать

regulus, i m – царек


D. Определить все возможные значения следующих форм.

1. Amato. 2. Superatis. 3. Habito. 4. Nuntio. 5. Sensi. 6. Serviverunt. 7. Servatus. 8. Defendit. 9. Vicisti. 10. Victi. 11. Eget. 12. Agit. 13. Eguimus. 14. Egimus. 15. Acta.

Образец: superato – partic.perf. passivi от глагола supero, -avi, -atum 1 побеждать – dat. или abl. sing. – побежденному или побежденным.


ЗАДАНИЕ X


  1. Глагол esse – быть

  2. Esse с приставками и сложный глагол posse

  3. Относительное местоимение qui, quae, quod


А. Определить формы и значения слов.

1. Possunt. 2. Possessio. 3. Poterant. 4. Poterunt. 5. Potuerunt. 6. Potuerant. 7. Potuerint. 8. Nobis. 9. Nobilis. 10. Adducunt. 11. Abduxerunt. 12. Insunt. 13. Desumus. 14. Abest. 15. Adest.

B. Прочитать, разобрать и перевести предложения.


1. Is, qui tibi in periculo adest, amicus tuus est. 2. Adeste eis, quorum auxilium vobis non deest. 3. Is copiis praeerit, in quo summa scientia belli est. 4. Nisi laboratis et semper officio deestis, vobis ipsis obestis. 5. Scientiae nobis omnibus prosunt. 6. Gratus semper fui iis, a quibus eruditus eram. 7. Aristides, qui cognomine Iustus appellatus erat, in exsilium missus est. 8. Nemo iudicabitur, antequam accusatus erit. 9. Quum potes, amicum adiuva! 10. Vir bonus est, qui prodest , quibus potest (Cicero). 11. Praeterita mutare non possumus (Cicero). 12. Dicam, si potero, Latine (Cicero). 13. Feci, quod potui.


СЛОВА


adsum, adfui, – adesse – помогать

desum, defui, – deesse – не хватает

praesum, fui, – esse – командовать

obsum, fui, – esse – вредить

nisi – если не, кроме как

officium, i n обязанность; officio (dat.) deesse – не исполнять обязанность


prosum, profui, – prodesse – быть полезным, помогать

erudio 4 – обучать, просвещать

exsilium, i n – изгнание

iudico 1 – судить

accuso 1 – обвинять

adiuvo, iuvi, iutum 1 – помогать

praeterita, orum n – прошлое


ЗАДАНИЕ XI


  1. IV склонение

  2. V склонение

  3. Participium futuri activi

  4. Отложительные и полуотложительные глаголы


A. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Nihil semper suo statu manet. 2. Motus terrae est ab occasu ad ortum. 3. Nonnulla loca terrae ob gelu asperum incolas non habent. 4. Nemo nostrum amico in rebus adversis auxilium negabit. 5. Planities erat magna et in ea tumulus satis grandis; eo Ariovistus et Caesar ad colloquium venerunt. 6. Lingua Latina diu apud populos Europae in magno usu erat. 7. Ubi ira dominatur, ratio non valet. 8. Miraris, et ego miratus sum. 9. Satis diserte pro se veritas loquitur. 10. Amici id, quod polliciti sunt, dabunt. 11. Senatus et magistratus rei publicae Romanae praeerant. Imperio magistratuum Romani parebant. 12. In signis exercitus Romani eae litterae erant: SPQR (=senatus consulto (см. приложение § 11)). 13. Ariovistus, dux Sueborum, priusquam cum exercitu Romano acie (прил. § 11) pugnat, multos dies exercitum suum in castris continet. 14. Romani antiqui parva manu magnas adversariorum copias superabant. Bello Punico secundo autem copiae adversariorum interdum exercitui Romano (прил. § 22) perniciei et interitui (прил. § 23) erant.


СЛОВА


maneo, nsi, nsum 2 – сохраняться

status, us m – состояние, положение

occassus, us m – закат, запад

ortus, us m – восток, восход

gelu, us n – холод

asper, era, um – суровый

res, rei f – вещь, дело; res adversae – несчастье, неудача

nego 1 – отрицать, отказывать

planities, ei f – равнина

tumulus, i m – холм

satis – достаточно, довольно

grandis, e – большой, огромный

colloquium, i n – разговор, беседа

usus, us m – употребление

dominor, atus sum, ari 1 – господствовать, властвовать

pernicies, ei f – гибель

ratio, onis f – разум, образ мыслей

miror 1 – удивляться

loquor, locatus sum, loqui 3 – говорить, разговаривать

veritas, atis f – правда, истина

diserte – ясно

polliceor, citus sum, eri 2 – обещать

senatus, us m – сенат

magistratus, us m – магистрат

signum, i n – знамя; знак

nummus, i m – монета

dux, cis m – вождь

priusquam – прежде чем

acies, ei f – строй, сражение

contineo, tinui, tentum 2 – содержать

manus, us f – отряд; рука, сила

interitus, us m – гибель, уничтожение


ЗАДАНИЕ XII


  1. Указательное местоимение hic, haec, hoc

  2. Определительное местоимение idem

  3. Вопросительные и неопределенные местоимения

  4. Отрицательные местоимения


А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Nemo amat eos, quos timet. 2. Semper nos delectat aut aliquis utilis labor, aut aliqua bona ars, aut aliquod gratum studium. 3. Non semper iidem homines de iisdem rebus eadem iudicant. 4. Quae amicitia potest esse inter ingratos? 5. Nullum bonum est sine aliquo malo.


СЛОВА


timeo, ui,-, 2 – бояться

delecto 1 – забавлять, услаждать

utilis, e – полезный

ars, tis f – ремесло, искусство, наука

studium, i n – занятие

ingratus, a, um – неблагодарный


В. Прочитайте и переведите текст.


Nauta et agricola


Nauta et agricola diversi sunt moribus et studiis. Hic stabilem habet sedem, ille locum mutat. Hic mores antiquos servat, ille morum alienorum studiosus est. Huic sermo tantum patrius, illi aliae quoque linguae notae sunt. Huius vita tranquilla est, illius periculorum plena. Hunc agri et prata, illum fluvii et maria delectant. Sermones quoque nautarum et agricolarum diversi sunt: hi narrant de agris de frugibus, illi de terris alienis, de urbibus, navibus, procellis.


СЛОВА


diversus, a, um – различный

mos, moris m – обычай, образ жизни

stabilis, e – постоянный, неизменный

sedes, is f – место жительства, сиденье

studiosus, a, um – любознательный

sermo, onis m – разговор, беседа

notus, a, um – известный

tranquillus, a, um – спокойный

pratum, i n – луг

mare, is n – море

frux, gis f – плод, фрукт

urbs, bis f – город

navis, is f – корабль

procella, ae f – буря


С. Прочитайте, разберите и переведите текст.


Omnia fluunt, omnia mutantur


Nemo nostrum idem est in senectute, qui erat iuvenis, nemo est mane, qui erat pridie. Quidquid vides, currit cum tempore, nihil ex his, quae videmus, manet. Hoc est, quod ait Heraclitus: In idem flumen bis non descendimus: manet idem fluminis nomen, aqua transmissa est (Seneca).


СЛОВА


senectus, utis f – старость, зрелость

iuvenis, e – молодой, юный

mane – утром

pridie – прежде, накануне, днем ранее

curro, cucurri, cursum 3 – бежать

aio, ait, -, – говорить, утверждать

descendo, scendi, scensum, ere – идти, спускаться, вступать

transmitto, misi, missum 3 – передавать, переправляться, пересылать


ЗАДАНИЕ XIII


  1. Общие сведения о степенях сравнения прилагательных

  2. Сравнительная степень; превосходная степень

  3. Особенности в образовании степеней сравнения

  4. Наречия; образование наречий

  5. Степени сравнения наречий


А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Aetas dulcissima adulescentia est (Plin.Epist.). 2. Fideliores sunt oculi auribus . 3. Pax vel iniusta utilior est, quam iustissimum bellum (Cic.). 4. Homini homine nihil pulchrius videtur (Cic). 5. Nullus est locus domestica sede iucundior (Cic). 6. Gravissimum est imperium consuetudinis. 7. Non minor voluptas percipitur ex velissimis rebus, quam ex pretiosissimis (Cic.). 8. Veterrimus homini optimus est amicus. 9. Homines amplius oculis, quam auribus credunt (Seneca. Epist). 10. Omne bellum sumitur facile, aegerrime desinit (Sall.). 11. Ex inferiore loco in superiorem non satis commode tela adidi possunt (Caes.). 12. Facile omnes, quum valemus, recta consilia aegrotis damus (Terentius). 13. Summi montium vertices nive aeterna tecti sunt. 14. Nuntiis litterisque Allobrogum commotus, Caesar duas legiones in citeriore Gallia novas conscripsit; cum his legionibus legatus Quintus Pedius in ulteriorem Galliam missus est.


СЛОВА


adulecsentia, ae f – юность, молодость

dulcis, e – сладкий, приятный

aetas, atis f – время жизни, возраст

fidelis, e – верный, надежный

oculus, i m глаз

auris, is f – ухо

pax, pacis f – мир

iniustus, a, um – несправедливый

iustus, a, um – справедливый

homo, inis m – человек

video, vidi, visum 2 видеть, pass. kазаться

domesticus, a, um – домашний

iucundus, a, um – приятный

gravis, e – тяжелый, важный, веский

consuetudo, inis f – привычка, обычай

voluptas, atis f удовольствие, наслаждение, радость

percipio, cepi, ceptum 3 – принимать, ощущать, воспринимать

vilis, e – дешевый

aeger, gra, um – тяжелый

commoveo, movi, motum 2 – побуждать, волновать

conscribo, psi, ptum 3 – формировать

desino, sii, situm 3 прекращаться

commodus, a, um – удобный

adigo, egi, actum 3 – долетать

telum, i n – копье, стрела

quum – когда

rectus, a, um – правильный, прямой

aegrotus, a, um – больной

facilis, e – легкий

consilium, i n – совет, решение

vertex, icis m – вершина

mons, ntis m – гора

nix, nivis f – снег

aeternus, a, um – вечный, бесконечный

preciosus, a, um – дорогой, ценный

vetus, eris – древний, старый, давний

amplus, a, um – большой, широкий

sumo, sumpsi, sumptum 3 – начинать


ЗАДАНИЕ XIV


  1. Формы числительных

  2. Употребление числительных


А. Прочитайте, разберите и переведите текст.


Summarium historiae Romanae


Annos numerabant Romani ab anno Urbis conditae (ab urbe condita=ab U.c.), qui annus fuit ante aeram nostram septingentesimus quiquagesimus tertius. Initio reges per annos circiter ducentos quinquaginta civitatem ad arbitrium suum rexerunt. Anno quingentesimo nono, sive ab Urbe condita ducentesimo quadragesimo quarto, postquam expulsus est ex regno Tarquinius Superbus, creati sunt duo consules, qui potestatem parem habebant atque alter alterum coercebat. Hunc statum quinque fere saecula observaverunt Romani. Iam anno ducentesimo sexagesimo sexto tota fere Italia in potestate Romanorum fuit.

Anno tricesimo imperium occupavit Augustus, qui primus imperator populi Romani fuit. Imperatoribus paruit imperium Romanum usque ad annum quadringentesimum septuagesimum sextum aerae nostrae, sive millesimum ducentesimum tricesimum ab Urbe condita.


СЛОВА


condo, didi, ditum 3 – воздвигать, основывать; ab urbe condita – от основания города

initium, i n – начало

arbitrium, i n – решение

expello, puli, pulsum 3 – выгонять

creo 1 – избирать

par, paris – равный, одинаковый

coerceo, cui, citum 2 – сдерживать

observo, avi, atum, are – оберегать, соблюдать

fere – почти, приблизительно

saeculum, i n – век

consul, ulis m – консул


В. написать все числительные римскими цифрами.


Статьи для домашнего чтения в первом семестре


1. Conspectus historiae Romanae


Origo populi Romani ab Aenea ducitur, ut mythus narrat. Aeneas, dux Troianorum, Troia deleta (после разрушения Трои) profugit, mox patriam novam in Italia sibi gentique comparavit. Hac stirpe sunt nati gemini Romulus et Remus, quorum ab altero, Romulo, Roma condita est. Quod Romani paucas mulieres habuerunt, virgines Sabinas ad spectacula invitatas rapere decreverunt. Bellum inde ortum ipsae Sabinae composuerunt.

Mortem regis Romanorum primi interregnum secutum est. Post interregnum Numa Pompilius, rex pacis, regnabat. Templum dei Iani, quod apertum semper bellum significabat, Numae Pompilii regis tempore clausum erat.

Multa bella a rege Romanorum tertio Tullo Hostilio gerebantur. Bellum inter Romanos Albanosque certamen trigeminorum, qui Horatii et Curiatii appellati sunt, discrevit. Victoriam Romanis Horatii reportabant, itaque etiam Alba Longa Roma regebatur.

Rex Romanorum quartus Ancus Martius erat. Post illum Tarquinius Priscus regnabat, a quo praeter suos etiam filius servae educabatur. Hic adolescens ad regnum obtinendum ab uxore regis mortui quoque adiutus est. Sic factus estServius Tullius, rex Romanorum sextus, qui instituta legesque populo Romano dedit. Sed filia regis una cum marito regnum patrium appetebat. Gener Servii Tullii, Tarquinius, qui postea Superbus est nominatus, solum per corpus mortuum regis regnum obtinere potuit.

Rex ultimus multa oppida vi ac dolo occupavit. Postquam Tarquinius Superbus anno ducentesimo quadragesimo quarto post Urbem conditam regno expulsus est, regnum concidit.

Libertatem populus Romanus, iam pridem optabat exspectabatque. Post reges expulsos primi consules L. Iunius Brutus et Tarquinius Collatinus rei publicae praefuerunt.


2. De magistratibus Romanorum


Senatus et magistratus rem publicam Romanam administrabant. Summi magistratus erant consules, praetores, aediles, quaestores. Quaestores cosulibus in bello aderant, aut in urbe aerarium administrabant. Aedilibus, cura viarum et aedificiorum publicorum mandata erat. Diebus festis in circo populo (прил. § 22) ludos parabant, nam Romani ludis valde delectabantur. Nota sunt verba: “Panem et circenses!”

Praetores iudicabant: praetor urbanus de controversiis civium, praetor peregrinus de controversiis civium et peregrinorum. Inter omnes magistratus consulum potestas summa fuit. In bello consules duces exercituum erant, in pace civitatem administrabant. Saepe apud populum aut in senatu orationes de legibus habebant. Lictores ante consules portabant fasces - securim, virgis circumdatam; primo enim consulibus potestas vitae necisque in cives erat.

Itaque fasces signum potestatis erant.


3. Censores Romani


Quinto anno Romae bini censores creabantur. Deligebantur ex numero eorum, qui consulatu optime functi erant. Magna erat censorem potestas, neque quisquam apud Romanos in maiore honore erat quam illi. Censores non modo censum civium habebant, sed etiam mores probabant. Si quis agricola agrum suum non diligenter colebat, id non sine aliqua poena erat. Item, quicumque eques equum suum non satis curaverat, a censoribus notabatur. Si quod facinus comissum erat, censores poenam constituebant. Cives, qui aliquid gravius commisserant, tribu movebantur. Quisquis senatorum facinoris convictus erat, senatu movebatur.


4. Gentes Italiae


Italiam superiorem habitabant Galli. Hanc partem Italiae, quae cis Alpes sita erat, Romani Galliam Citeriorem vel Cisalpinam appellabant. Maior erat ea Gallia, quae Gallia Ulterior vel Transalpina appellabatur, quod trans Alpes sita erat.

Romanorum finitimi erant Etrusci, qui prioribus temporibus ex Asia in Italiam venerant, ut fama est. Interiores partes Italiae incolebant Sabini, Aequi aliaeque nationes, quibuscum Romani diuturna bella gesserunt. Difficillimum fuit cum Samnitibus, qui Romanis simillimi erant virtute, foedus facere. Quo facto (после его заключения) pleraeque gentes Italiae mediae et inferioris Romanis parebant.

Italiam inferiorem Romani Magnam Graeciam appellabant, quod Graeci ibi plurimas colonias constituerant. E quibus urbi Romae proximae erant Cumae et Neapolis.


5. De Roma antiqua


Roma antiqua in septem collibus ad amnem Tiberim sita erat. Prima Romanorum sedes erat collis Palatinus. In valle, sub radicibus montis Capitolii sita, forum Romanum patebat. Ibi cives diu negotia publica et privata tractabant. In campo, inter Capitolium et Tiberim sito, antiquis temporibus milites exercebantur, itaque campus Martius appelabatur. In Tiberi numerus pontium magnus erat. Postea urbs novis foris ornabatur. Templa pulchra et signa praeclara animos civium delectabant. Pulchritudo urbis apud omnes gentes nota erat. Itaque Romam, a pastoribus quondam conditam, iure scriptores lumen gentium appellabant.


6. Colosseum


Romae multae columnae, arcus, templa theatraque antiqua deleta sunt. Tamen hodie quoque nonnullae reliquiae Romae antiquae ostentari possunt. Roma merito “Roma aeterna” vocatur. Optime illud theatrum conservatum est, quod iussu T.Flavii Vespasiani aedificatum est et olim ex eo amphitheatrum Flavium nominabatur. Hoc amphitheatrum postea Colosseum appellatum est ex colossea statua Neronis, quae hic collocata erat. Tum, quum id aedificatum erat, id est anno aerae nostrae octogesimo, per centum dies ludi magnifici Romanis a magistratibus praebebantur. Quibus diebus permultae bestiae necatae erant. Magistratus Romani hos ludos dabant, et vulgus eis delectabatur.

Mirus aspectus praebetur eis, qui illi theatro appropinquant. Alti muri eius theatri, quod ovi formam habet, ornantur magnificis columnis. Colosseum amplissimum fuit: ab octoginta septem igitur milibus Romanorum compleri potuit. Diebus festis per octoginta introitus, quos videmus, magnae virorum feminarumque manus amphitheatrum intrabant. His diebus enim totus fere populus Romanus advolabat. Ei, qui aderant, summo studio (прил. § 11) spectacula, quae eis dabantur, spectabant. Bestiae, ex Africa importatae, quae in caveis sub arena sitis continebantur, in arenam agitabantur. Quae postquam illam intraverunt, inter se pugnabant et necabant. Sed etiam homines cum his pugnare debuerunt. Postremo viri iuxta has bestias necati humi iacebant. Quae spectacula Romanis gaudeo (прил. § 23) fuerunt!


7. De oratoribus Graecorum et Romanorum


Multi sunt oratores clari Graecorum et Romanorum. Princeps oratorum Graecorum Demosthenes erat. Clarae sunt Demosthenis orationes in Philippum, regem Macedonum. Pro libertate patriae orationibus certabant. Frustra orationibus civitates Graeciae ad concordiam incitabat. Discordia civitatum libertatem Graeciae delevit.

In numero clarorum oratorum Romanorum erat Marcus Tullius Cicero. Ciceroni non solum libri scriptorum Romanorum noti erant, sed etiam libri scriptorum Graecorum. Nota sunt opera Ciceronis de philosophia et de institutione oratoria; notae sunt epistulae et orationes clari oratoris.

Orationes Graecorum et Romanorum etiam post multa saecula animos hominum delectant.


8. De Germanorum antiquorum moribus


Germani agriculturae non student; magna pars victus eorum in lacte, caseo, carne consistit. Multum in venationibus sunt. Cibi genere et exercitatione et libertate vitae vires aluntur et corpora immensa magnitudine gignuntur. Atque consueveru 

RVER["DOCUMENT_ROOT"]."/cgi-bin/footer.php"; ?>