Догамы? Сабырлыкмы? 9 страница

Кешеләрнең эшләгән гаепләренә күрә төп-төгәл тиешлесен бирүчедер. Аллаһ тәүбә һәм үкенү өчен кешегә бик күп уңайлы форсатлар бирер. Кол боларның берсен дә кулланмаса, һәм тыелган юлда йөрүен дәвам итсә, Аллаһы Тәгалә аңа гөнаһына тиешлесен бирер. Бераз гына азайтмас, бераз гына да арттырмас.

 

الْعَفُوُّ — әл-Гафүв.

Бик гафу итүче димәктер. Аллаһ, үч алган кебек, гафу да итәр. Шуның өчен адәм баласы, гөнаһларыннан һәрвакыт тәүбә итеп, Аллаһы Тәгаләдән гафу теләр. Пәйгамбәребез (с.г.в.) Гайшә анабызга (р.г.) бер Кадер кичәсендә: "Аллаһым, Син гафу итүчесең, гафу итүне сөярсең, мине гафу ит",— дип дога кылырга өйрәткән.

 

الرَّؤُفُ — әр-Раүф.

Аллаһ бик мәрхәмәтледер. Мәрхәмәтенең иге-чиге юк, бер үлчәме дә юктыр.

 

مَالِكُ الْمُلْكِ — Мәәликүл-мүлки.

Һәр нәрсәнең хуҗасы, иясе — Улдыр. Безнең үз малыбыз дип уйлаган нәрсәләр асылда — Аныкыдыр. Теләгән вакытта кулыбыздан алыр. Без Аның мөлкендә яшибез. Безгә теләгән эшне эшләр. Мөлкәтнең мәңгелек хуҗасы да — Улдыр. Мал-мөлкәт барысы фанидыр. Дөнья тормышында вакыт уздырмак өчен генә булган бер чарадыр. Әмма бик күп кешеләр, мал-мөлкәтне үзләренең асыл максатлары дип уйлап, аның артыннан чабалар. Ләкин ул маллар, ул байлыклар хуҗасының артын­нан йөгермәс, ахирәттә хуҗасына һичбер файда китермәс. Ул көнне файда бирәчәк бердәнбер нәрсә — сәламәт кальбтер, ягъни самими күңел.

 

ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ — Зүл-җәләәли вәл-икраам.

Бөеклек һәм икрам-юмартлык хуҗасы — бары тик Аллаһыдыр. Аның икрамының чиге юктыр. Инсан Аның шул икрамы аркасында яшәр.

 

الْمُقْسِطُ — әл-Мүкъситъ.

Аллаһ бөтен эшләрен охшашлык һәм охшату рәвешендә эшләр димәктер. Аның эчендә тигезсез­лек, кимчелек булмас. Хаксызлык һәм золым кебек хәрәкәтләр кешеләргә генә хастыр. Аллаһ алардан азаттыр.

 

الْجَامِعُ — әл-Җәәмигъ.

Теләгәнен теләгән вакытта, теләгән урында бергә туплаучы димәктер. Таралган нәрсәләрне җыю, без кешеләр өчен генә авыр. Аллаһ исә, үлеп тузан хәленә килгән кешеләрне бернинди авырлык­сыз туплаячак.

 

الْغَنِيُّ — әл-Ганий.

Бик бай һәм һәр нәрсәсе тәэмин кылынган бердәнбер Барлык — Аллаһыдыр. Аллаһыдан баерак кемсә була алмас. Аның бернәрсәгә дә ихтыяҗы юк. Ләкин һәр нәрсә Аллаһыга мохтаҗдыр.

 

الْمُغْنِي — әл-Мүгни.

Аллаһ бай булган кебек, теләгән колларын да бай итәр. Мал һәм байлык бирелгән кешеләрнең бер төркеме бу малларны Аллаһ юлында сарыф иткәндә кай­берләре бу малның бөтенесен Аллаһ хупламаган юлда сарыф итәләр. Шулай да Аллаһ аларга мөлкәт бирүне дәвам итәр. Моның сәбәбен, хикмәтен Аллаһ Үзе генә белә.

 

الْمَانِعُ — әл-Мәәнигъ.

Каршы чыгучы, тоткарлаучы димәктер. Берәр нәрсәнең мәйданга килүенә кайбер вакытларда Ул киртә куяр. Бу каршылык кире мәгънәне аңлатмый. Ул мәйданга килә торган хаталарны тоткарлар. Шундый вакыйгалар була ки, аларның хәерле булуын бары тик еллар узгач кына аңларга мөмкин. Ләкин без бу очракта эшебез барып чыкмады дип кайгырабыз.

 

الضَّارُّ — әд-Даарр, النَّافِعُ — ән-Нәәфигъ.

Беренче исем зарар биргән нәрсәләрне яратучы, икенчесе исә файдалы нәрсәләрне яратучы димәктер. Һәр нәрсәнең яратучысы — Ул булганга күрә, боларның да яратучысы — Улдыр. Кол: "Зарарлы нәрсәләрне Аллаһ яраткан, минем ни гаебем бар?"— дия алмас. Кол ирадәсен изге юлда кулланырга тиеш.

 

النُّورُ — ән-Нүүр.

Галәмнәрне нурландыручы, күңелләргә һидаять утын ягучы — Улдыр. Аллаһ күкләрнең һәм җирнең Нурыдыр.

 

 

الْهَادِى — әл-Һәәди.

Теләгән колына һидаять биреп, туры юлга күндерүче мәгънәсендәдер. Аллаһ, яхшы һәм начар­ны ярату белән бергә, кешенең начар юлдан китүен теләмәс. Мөселман намазының һәр рәкәгатендә: "Аллаһым! Безне туры юлга күндер",— дип дога кылар.

 

الْبَدِيعُ — әл-Бәдиигъ.

Галәмне иң гүзәл вә охшашы булмаган рәвештә яраткандыр. Аллаһының яратучы мәгънәсендәге исемнәреннән берседер. Бу исемнәр арасында бер төркем мәгънә аермалары бардыр.

return false">ссылка скрыта

 

الْبَاقِى — әл-Бәәкый.

Соңы, ахыры булмаган барлык димәктер. Аллаһының башлангычы да, соңы да юк. Һәр нәрсә юк булачак. Ләкин Ул бар, бар булуын дәвам итәчәктер.

 

الْوَارِثُ — әл-Вәәрис.

Мал-мөлкәт һәм байлыкның чын хуҗасы Аллаһ димәктер. Кешеләрнең дә байлыклары бар, ләкин алар байлыкларына чын мәгънәдә хуҗа була алмас­лар. Әҗәл килгән вакытта байлыкның бер файдасы да булмас. Аларның хакыйкый иясе — Аллаһыдыр. Аның исә аларга һич ихтыяҗы юк.

 

الرَّشِيدُ — әр-Рашиид.

Галәмне бер мизан, тәртип буенча йөртүче димәктер. Һәр эшне идарә иткән, юнәлткән, күзәткән — Улдыр. Аллаһы Тәгалә кешеләрне бу эштә чара буларак кына куллана.

 

الصَّبُورُ — әс-Сабуур.

Аллаһ бик сабырдыр. Гөнаһлыларга, залимнәргә, баш тартучыларга җәза бирергә ашыкмас, аларга вакыт бирер. Бу заман эчеңдә тәүбә итсәләр — аларны гафу итәр, гафу итүне яратыр. Тәүбә итмәсәләр — бер көнне җәза кылыр. Без кешеләр Аның хикмәтләрен аңламаганга күрә, Аллаһ боларга нигә җәза бирсен, дип уйлыйбыз. Хәлбуки, Ул һәр нәрсәне белә һәм күрә.


ӨЧЕНЧЕ БҮЛЕК

 

ГЫЙБАДӘТ ДОГАЛАРЫ

 

А. Тәһарәт һәм тәһарәт догалары.

Намаз уку, Коръәни Кәримне тоту һәм башка кайбер гыйбадәтләрне үтәү өчен тәһарәт алу шарт. Тәһарәт үзенә күрә бертөрле пакьлектер. Тәһарәт түбәндәгечә алыныр:

Кулларны, терсәкләргә кадәр сызганып: "Ният иттем тәһарәт алырга", — диелер.

 

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ

"Әгуузү билләәһи минәш-шәйтаанир-раҗиим".

(Таш белән куылган шайтаннан Аллаһыга сыенам).

 

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

"Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим".

(Рахмән һәм Рахим булган Аллаһының исеме белән башлыйм) дип, куллар беләзеккә кадәр өч мәртәбә яхшы итеп юыла. Тәһарәт алучы кеше, әгәр йөзеге булса, аның астын да, бармакларының арасын да юар.

Куллар беләзеккә кадәр юылганда түбәндәге дога укыла.

 

اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ الْمَاءَ طُهُورًا وَجَعَلَ الْإِسْلاَمَ نُورًا

«Әл-хәмдү лилләәһилләзии җәгаләл-мәәъә таһууран вә җәгаләл-исләәмә нүүран».

(Суны чиста һәм Исламны нур итеп яраткан Аллаһыга мактаулар булсын).

Куллар юылгач, уң учка су алып, өч мәртәбә авыз чайкала.

Авызга су алганда ошбу дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ اسْقِينِي مِنْ حَوْضٍ نَبِيِّكَ كَأْسًا لاَ أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَدًا

"Әллааһүммә әскыинии мин хаудый нәбиййикә кәэсән ләә әзъмәъү бәгъдәһүү әбәдә."

(Аллаһым! Пәйгамбәрнең хавезеннән (күленнән) миңа шундый бер касә су эчер, аннан соң мин башка сусамасам иде).

Авызны чайкаганнан соң борынга өч мәртәбә су алына. Бу да шулай ук уң кул белән эшләнә. Әгәр тәһарәт алынган җирдә башка кеше булмаса, борынга алынган су сул кул белән сеңгерелә. Әгәр башкалар булса, аларга ишетелмәслек итеп эшләнә.

Борынга су алганда ошбу дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ اَرِحْنِي رَايِحَةَ الْجَنَّةِ وَارْزُقْنِي مِنْ نَعِيمِهَا وَلا ﺘرِحْنِي رَايِحَةَ النَّارِ

"Әллааһүммә әрихнии райихәтәл-җәннәти вәрзукънии мин нәгыиимиһәә вә ләә түрихнии райихәтән-нәәр."

(Аллаһым! Миңа җәннәтнең исен иснәт, җәннәт нигъмәтләрен ирештер, ләкин миңа җәһәннәм исен иснәтмә).

Борынга су алганда түбәндәге доганы да укырга мөмкин:

 

اَللَّهُمَّ لاَ تُحَرِّمْنِي رَايِحَةَ نَعِيمِكَ وَجِنَانِكَ

"Әллааһүммә ләә түхәрримнии райихәтә нәгыиимикә вә җинәәникә."

(Аллаһым! Миңа нигъмәтеңнең һәм җәннәтеңнең хуш-исләрен хәрам кылма).

Моннан соң ике учка су алына һәм йөз юыла. Битләрне юганда да бөтен җире өч мәртәбә юыла; күзләр, әгәр булса, сакал һәм мыекның асты да су белән чылатыла.

Йөзне юганда түбәндәге дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ بَيِّضْ وَجْهِي بِنُورِكَ يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ

"Әллааһүммә бәййидъ вәҗһии бинуурикә йәүмә тәбйәдду вүҗүүһүн вә тәсвәддү вүҗүүһ."

(Аллаһым! Кайбер йөзләр агарачак һәм кайбер йөзләр каралачак Кыямәт көнендә минем йөземне агарт!)

Аннан соң сул кул белән уң кулны терсәкләр белән бергә өч мәртәбә юалар.

Уң кул юылганда ошбу дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ اَعْطِينِي كِتَابِي بِيَمِينِي وَحَاسِبْنِي حِسَابًا بَسِيرًا

"Әллааһүммә әгътыинии китәәбии бийәмиинии вә хәәсибнии хисәәбән йәсиираа."

(Аллаһым! Китабымны уң ягымнан бир һәм хисабымны җиңел кыл).

Сул кул, шушы рәвешчә, уң кул белән өч мәртәбә юыла һәм түбәндәге дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ لاَ تُعْطِنِي كِتَابِي بِشِمَالِي وَلاَ مِنْ وَرَاءِ ظَهْرِي وَلاَ تُحَاسِبْنِي حِسَابًا شَدِيدًا

"Әллааһүммә ләә түгътыинии китәәбии бишимәәлии вә ләә мин вәрааъи заһрии вә ләә түхәәсибнии хисәәбән шәдиидәә"

(Аллаһым! Китабымны сул ягымнан һәм аркамнан бирмә, мине авыр хисапка да ташлама!)

Чират буенча баш мәсех ителә. Ике кул учы чылатылып башка мәсех кылына.

Башны мәсех иткәндә ошбу дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ غَشِّنِي بِرَحْمَتِكَ وَأَنْزِلْ ﻋﻠﻲَ مِنْ بَرَاكَتِكَ

"Әллааһүммә гашшинии бирахмәтикә вә әнзил галәййә мин бәраакәтикә".

(Аллаһым! Башымны рәхмәтең белән урат һәм өстемә бәрәкәтеңне иңдер).

Бу урында башка дога да укырга мөмкин:

"Әллааһүммә хәррим шәгърии вә бәшәрии галән-нәәри йәүмә ләә зыйллә илләә зыйллүкә вә әзыфлләнии тәхтә зыйлли гаршик."

(Аллаһым! Чәчләремне һәм тәнемне җәһәннәмгә хәрам кыл, мине кыямәт көнендә Синең күләгәңнән башка күләгә булмаган гаршеңнең (тәхетеңнең) күләгәсе астында ышыкландыр).

Баш мәсех ителгәннән соң башта уң, аннан сул колак мәсех ителә. Учларны чылатып, бармаклар белән колакларның эче, баш бармаклар белән колакларның тышы астан өскә таба мәсех ителә.

Колакларны мәсех иткәндә ошбу дога укылыр:

 

اَللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ

"Әллааһүммәҗгальнии минәлләзиинә йәстәмигуунәл-каулә фәйәттәбигуунә әхсәнәһ."

(Аллаһым! Әйтелгәннәрне ишетеп, сүзнең иң яхшысына — Коръәнгә ияргән колларыңнан кыл.)

Колаклардан соң бармакларның тышкы ягы белән муенга мәсех ителә. Мәсех кылганда ошбу дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ اَعْتِقْ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَاحْفَظْنِي مِنَ السَّلاَسِلِ وَالْأَغْلاَلِ

"Әллааһүммәгътикъ ракабәтии минән-нәәри вәхфәзънии минәс-сәләәсили вәл-әгъләәл."

(Аллаһым! Муенымны җәһәннәмнән азат кыл, мине богаулардан, чылбырлардан сакла).

Аякларны юганда сул кул белән башта уң аякны, аннан соң сул аякны юалар. Аяк тубыклар белән бергә юылганда ошбу дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ ثَبِّتْ قَدَمِي عَلَى الصِّرَاطِ يَوْمَ تَزِلُّ فِيهِ الْأَقْدَامُ

"Әллааһүммә сәббит кадәмәййә галәс-сыйраатыи йәүмә тәзиллү фииһил-әкъдәәм."

(Аллаһым! Аяклар таячак кыямәт көнендә аякларымны сират күпере өстендә нык тот.)

Сул аяк юылганда исә ошбу дога укыла:

 

اَللَّهُمَّ اجْعَلْ لِي سَعْيًا مَشْكُورًا وَذَنْبًا مَغْفُورًا وَتِجَارَةً لَنْ تَبُورَ

"Әллааһүммәҗгаль лии сәгъйән мәшкүүран вә зәнбән мәгъфүүран вә тиҗәәратән лән тәбүүр."

(Аллаһым! Миңа охшаган һәм кабул була торган бер эш бир, гөнаһларымны гафу итеп, табышлы һәм мәкъбүл сәүдә насыйп ит).

 

Госел.

Бөтен тәнне су белән юу госел дип атала.

Госел фарыз яки сөннәт буларак башкарылырга мөмкин.

Кеше ике очракта госел коенырга тиеш.

1. Җөнүблектән соң.

2. Күремнәре беткәч яки бала тапканнан соң була торган кан килүе туктагач, хатын-кыз госел коенырга тиеш.

Чөнки Аллаһы Тәгалә "Бәкара" сүрәсенең 222 нче аятендә әйткән: "Алар синнән күрем һәм бу вакытта хатыннары белән якынлык кылу турында сорыйлар. Аларга әйт, күрем – ул хатыннарның авыру вакыты. Аларның күремнәре беткәнче, һәм алар пакьләнгәнче аларга кагылмагыз. Алар пакьләнгәч, аларга Аллаһ сезгә әмер иткән урыннан килегез".

Җөнүб хәләте ике сәбәп нәтиҗәсендә була.

Беренчесе шәһвәт тәэсирендә кагылу, караш, поллюция яки җенси якынлык сәбәпле ир-атларда – мәни, хатын-кызларда сыеклык бүленеп чыгу.

Җөнүблекнең икенче сәбәбе – мәни бүленеп чыгу яки чыкмауга карамастан, табигый юл белән якынлык кылу.

Җомга намазы алдыннан госел коену сөннәт санала. Чөнки бер хәдистә хәбәр ителгәнчә, Пәйгамбәр галәйһиссәләм: "Әгәр берәрегез җомга намазына килергә җыенса, госел коенсын", – дип әйткән.

Гәет намазлары алдыннан госел коену да сөннәт. Чөнки Ибне Габбас, Аллаһ аларның икесеннән дә разый булсын: "Гадәттә Аллаһының Рәсүле галәйһиссәләм Рамазан гаете һәм Корбан гаете көнне госел коена иде", – дигән.

Хәбәр ителгәнчә, Зәдән болай дигән: "(Бервакыт) мин Галидән, Аллаһ аннан разый булсын, госел турында сорадым, һәм ул: "Теләгән вакытыңда коен", – дип җавап бирде. Мин: "Юк, кай вакытта госел коену сөннәт булуы турында сорадым", – дип әйттем. Шунда ул: "Һәр җомгада, Рамазан гаете, Корбан гаете һәм Гәрәфә көнне госел коен", – диде".

Шулай ук ихрам халәтенә кергәндә госел коену да сөннәт. Хәбәр ителгәнчә, Ибне Гомәр, Аллаһ аларның икесеннән дә разый булсын, болай дигән: "Ихрам халәтенә керергә теләгән кешегә госел коену сөннәткә туры килә".

Госел алу түбәндәгечә башкарыла. Әүвәл кул­лар һәм гаурәт җирләре яхшы итеп юыла. Юа башлаганчы шушы рәвешле ният ителер:

 

اَللَّهُمَّ إِنِّي أُرِيدُ الْغُسْلَ لِرَفْعِ الْجَنَابَةِ وَالْكَرَاهَةِ