Тасымал-перенос

1. Бір дыбысты ашық буын тасымалдауға келмейді: а-та, ә-ке.

2. Екі, үш дыбысты тұйық буын тасымалданбайды: ат, ән, ант, өрт.

3. Бітеу буынды бөліп-жаруға болмайды: мал, той, төрт, жалт.

4. Бас әріппен қысқарған сөздерді бөліп тасымалдауға болмайды: ҚР, ШҚТМУ.

5. Адам атының, әкесінің атының қысқартылып алынған әрпін фамилиядан айырып жазуға болмайды: А.С. Пушкин, А. Құнанбаев.

 

Екпін –ударение

  1. Қазақ тілінде негізінен екпін соңғы буынға түседі: шеге, кереге, балта.
  2. Екпін түспейтінбуындар:

а) жіктік жалғауына – оқушымыз, барамыз.

ә) болымсыз етістік жұрнақтарына: (ма, ме, ба, бе, па, пе) –айтпа, барма.

б) шылау сөздерге –үй де, мал да – бәрі де аман.

в) көмекші сөздерге - кейін, шейін.

Үндестік заңы –закон сингармонизма

Дыбыс үндестігі (звук. сингарм.) Буын үндестігі (слогов. сингарм)
1) қатаң; ұяң - б, в, г, д + қатаң бас-тық, доп+ты 2) ұяң (б, в, г, д дыбыстарынан басқа) + ұяң, үнді ауыл+ға, өзен+ге, жаз+ға, нан+нан 3) к---г шелек+і ---шелегім п---б кітап+ы---кітабым қ---ғ тарақ+ы---тарағы 1) жуан сөздерге жуан қосымшалар жалғанады: балалар, оқушылар, қалада 2) жіңішке сөздерге жіңішке қосымша жалғанады: әншілер, үйдеміз.мектептер