Беларусь у час савецка-польскай вайны 1919–1920 гг., Рыжскі мірны дагавор.

1918 адрадзiлася Польская дзяржава. Пiлсудскi аб'явiу аб аднауленнi РП у межах 1772.У снежнi 1918 польскi урад стау на шлях ажыццяулення памерау далучыць землi Украiны, Б. i Лiтвы да Польшчы. 21 снежня у Гродна Рада БНР стварыла Савет Дзярж. абароны (узначалiлi В.Ластоускi i генерал В.Кандратовiч). Сiлы былi няроуныя. Было вырашана далучыцьь Гродзеншчыну да Лiт. рэспублiкi на правах аутаномii. Лiт. рэспублiка у той час была прызнана шэрагам дзяржау у тым лiку i краiнамi Антанты. З мэтай адстойвання iнтарэсау бел. народа i кiравання бел. землямi пры Лiт. урадзе было створана Мiнiстэрства бел. спрау, узначалiу I.Варонка.Да п.1919 палякi захапiлi значн. частку Гродзенскай губернii, працягвалi наступленне у трох напрамках: 1)Вiльня-Лiда-Маладзечна, 2)Баранавiчы-Мiнск, 3)Кобрын-Пiнск. Захапiлi Брэст, Ваукавыск, Слонiм, Скiдаль, Шчучын, Пiнск, Баранавiчы. Бальшавiцкая улада не змагла арганiзаваць значнага супрацiулення.Вялiкiя сiлы Чырвонай Армii у гэты перыяд канцэнтравалiся на Усходнiм фронце,якi бальшавiцкi урад лiчыу галоуным. Вясной 1919 польскiя войскi захапiлi Лiду i Вiльню. Урад ЛiтБел пераехау у Мiнск.У мэтах канцэнтрацыi сiл i узмацнення абароны 1 чэрвеня 1919г. у Маскве было прынята рашэнне аб перадачы паунамоцтвау бальшавiцкiх урадау Украiны, ЛiтБел i Латвii ураду РСФСР. Лiт.-бел. армiя перайменавана у 16 армiю. Польскае наступленне працягвалася. Пагроза навiсла над Гомелем. I толькi на лiнii р.Бярэзiны фронт стабiлiзавауся да вясны 1920.У сакавiку 1920 палякi - новае наступленне. Пры дапамозе Антанты яны захапiлi Мазыр, Калiнкавiчы, Рэчыцу.25 красавiка палякi сумесна з пятлюрауцамi разгарнулi наступленне на працягу усяго польска-савецкага фронту ад р.ПРыпяць да р.Днестр.Дзякуючы перакiдванню войск з Усходняга фронту, Чырвоная Армiя 14 мая 1920г. здолела перайсцi у контрнаступленне. Але з-за недахопу сiл наступленне не дала вынiкау. Новае наступленне Чырвонай Армii распачалося у лiпенi 1920, было старанна падрыхтавана i дало плён. 7 лiпеня быу вызвалены Мiнск, 1 жнiуня - Брэст. Пад нацiскам А.Чарвякова,З.Жылуновiча, Д.Чарнушэвiча ЦК КП(б)Б прызнау неабходным выступiць з дэкларацыяй аб прызнаннi самавызначэння бел. народа. 31 лiпеня 1920. у Мiнску прынята Дэкларацыя незалеж-цi БССР у межах адной (Мiнскай) губернii. Гэта было не столькi аднауленне беларускай дзяржавы, колькi супакойванне народных мас. Супраць гэтага акта выступiлi беларускiя эсеры, якiя жадалi бачыць Беларусь сапрауды цэласнай i незалежнай дзяржавай. Рыжскі мірны дагавор Расіі i Украiны з Польшчай (18 марта 1921): Зах. Б. i Зах. Укр. – Польшчы. Польское админ.-тер. деление: воеводства, поветы, гмины.