Вступление 17 страница

С большой вероятностью можно предвидеть, что те явления социальной психологии, которые охватываются понятиями устойчивый склад, привычки, будут играть относительно уменьшающуюся роль. Психика человека коммунистического общества представляется значительно более подвижной, чем наша сейчас. Этого будет требовать объективная динамика жизни.


[1] См. подводящий итоги этого первого этапа сборник: Проблемы общественной психологии, под ред. В.Н.Колбановского и Б.Ф.Поршнева. М., 1965; а также: Парыгин Б.Д. Социальная психология как наука. Л., 1965.

[2] См.: Поршнев Б. Ф. Состояние пограничных проблем биологических и общественно-исторических наук. — Вопросы философии 1962, № 5.

[3] Валлон А. От действия к мысли. Очерк сравнительной психологии. М., 1956, с. 234.

[4] 4 Валлон А. Указ, соч., с. 237.

[5] См.: Леонтьев А. Н. Проблемы развития психики. 2 изд. М., 1965.

[6] См.: Колбановский В. Н. Некоторые актуальные проблемы общественной психологии. — Вопросы философии, 1963, № 12; Ковалев А. г. Предмет и проблемы социальной психологии. — В кн.: Вопросы марксистской социологии. Л., 1962.

[7] См. выдающуюся работу М. Фуко: Foucault M. Folie et deraison; histoire de la folie a l’age classique [XVII-XVIII вв.]. Paris, 1961.

[8] См.: Лотте С. А. Из истории французского предпролетариата XVIII века. — Новая и новейшая история, 1962, № 2; Гуревич А. Я. Некоторые аспекты изучения социальной истории. — Вопросы истории, 1964, № 10.

[9] См.: Поршнев В, Ф. Общественная психология и формирование нового человека. — Коммунист, 1963, № 8.

[10] Для общего ознакомления рекомендуется использовать материалы XVIII Международного конгресса психологов в Москве.

* Глава написана с участием кандидата исторических наук И.М.Лукоморской

[11] Ленин В.И. Полн. собр. соч., т.43, с.386

[12] Писарев Д. И. Соч. М., 1956. т. 3. с. 149.

[13] Ленин В. П. Поли. собр. соч., т. 6. с. 173.

[14] Ленин Б. И. Поли. собр. соч., т. 1, с. 142.

[15] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч.. т. 10. с. 323; т, 11. с. 57-60.

[16] Ленин В. И. Поля. собр. соч.. т. 11, с. 58

[17] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 13, с. 403.

[18] Бонч-Бруевич В. Д. В.И. Ленин об устном народном творчестве. — Советская этнография, 1954, № 4.

[19] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 192.

[20] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т, 45, с. 20.

[21] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 46, с. 284.

[22] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 22, с. 208.

[23] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 25, с. 245.

[24] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 44, с. 497.

[25] Плеханов г. В. Избранные философские произведения: В 5-ти томах. М., 1956, т. 2, с. 171.

[26] Там же, с. 247.

[27] Там же, т. 3, с. 180.

[28] См.: Гак М. Учение об общественном сознании в свете теории познания. М., 1960.

[29] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 21, с. 319.

[30] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 14, с. 238.

[31] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 21, с. 305, 315-316.

[32] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 128.

[33] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. И, с. 386.

[34] См., например: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 39, с. 268.

[35] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 64-65.

[36] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 13, с. 370.

[37] См.: Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 34, с. 230.

[38] Ленин В, И. Полн. собр. соч., т, 44, с. 227

[39] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 19, с. 169.

[40] См.: Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 20, с. 21.

[41] Там же, с. 22.

[42] См.: Ленин, В. И. Поли. собр. соч., т. 17, с. 210-211.

[43] См.: Ленин В. И. Поли. еобр. соч., т. 20, с. 40.

[44] См. там же. с. 20

[45] См. там же, с. 70.

[46] Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 17. с. 212.

[47] Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 20, с. 40.

[48] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 6, с.198.

[49] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 9, с. 294

[50] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 1, с. 136-137.

[51] Ленин В. И. Ноли. собр. соч., т. 32, с. 277.

[52] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 5, с. 25.

[53] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 217

[54] Ленин В. И. Полы, собр. соч., т. 6, с. 29-30.

[55] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 5, с. 15.

[56] Ленин, В. И. По.тттт. собр. соч., т. 6. о. 106.

[57] Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 32, с. 388.

[58] Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 6, с. 48.

[59] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 1, с. 301.

[60] См. там же, с. 242.

[61] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 6, с. 70.

[62] См. там же, с. 26.

[63] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 22, с. 171.

[64] Ленин В. И. Пола. собр. соч., т. 6, с. 128.

[65] Там же, с. 88.

[66] Ленин В. И. Полы. собр. соч., т. 31, с. 399.

[67] См. там же, с. 459.

[68] См. там же, с. 399; т. 32, с. 273.

[69] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 6, с. 38.

[70] Там же, с. 41.

[71] См.: Ленин В. И. Полы. собр. соч., т. 19, с. 409.

[72] Там же, с. 272.

[73] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 25.

[74] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 80-81.

[75] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 9, с. 264-265.

[76] Там же, с. 302.

[77] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 47, с. 100.

[78] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 10, с. 115.

[79] Там же, с. 114.

[80] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 11, с. 385.

[81] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 38, с. 61.

[82] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 6, с. 176-177.

[83] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 361

[84] Ленин, В. И. Поли. собр. соч., т. 44, с. 326.

[85] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 17, с. 348.

[86] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 104.

[87] Там же, с. 105.

[88] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 44, с. 122-123.

[89] См.: Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 6, с. 125.

[90] Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 17, с. 363.

[91] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 11, с. 4-6.

[92] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 30, с. 282.

[93] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 35, с. 57.

[94] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 43-44.

[95] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 35, с. 27.

[96] Ленин В. И. Поля. собр. соч., т. 36, с. 173

[97] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 37, с. 12.

[98] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 47, с. 52-53.

[99] См. там же, с. 53.

[100] См. там же, с. 60, 62.

[101] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 45, с. 95.

[102] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 15, с. 298.

[103] См.: Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 38, с. 180.

[104] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 34, с. 343

[105] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 42, с. 46

[106] См.: Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 50, с. 137-138.

[107] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 38, с. 36.

[108] Ленин В. И. Полы. собр. соч., т. 41, с. 186.

[109] Там же, с. 307-308.

[110] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 10, с. 218.

[111] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 38, с. 197-198.

[112] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 27, с. 79.

[113] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 322-323.

[114] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 40, с. 249.

[115] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 49, с. 104.

[116] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 30, с. 314.

[117] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 39, с. 320.

[118] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 20, с. 141.

[119] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 6, с. 77.

[120] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 5, с. 334.

[121] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 4, с. 293-294

[122] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 21, с. 318.

[123] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 11, с. 346.

[124] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 30, с. 316.

[125] Ленин В. И. Полы. собр. соч., т. 9, с. 357.

[126] См.: Ленин В. И. Полн. собр. соч.. т. 14, с. 343.

[127] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 32, с. 401-402.

[128] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 21, с. 51.

[129] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 14, с. 207.

[130] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 42, с. 317-318.

[131] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 27.

[132] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 39, с. 121.

[133] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 5, с. 357.

[134] Там же, с. 14, 18.

[135] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 30, с. 318.

[136] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 11, с. 365.

[137] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 21, с. 346.

[138] См.: Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 9, с. 177.

[139] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 26, с. 41.

[140] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 35, с. 117-118.

[141] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 14, с. 226.

[142] Ленин В. И. Полп. собр. соч., т. 5, с. 327.

[143] Ленин В И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 55.

[144] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 9, с. 208-209.

[145] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 30, с. 312.

[146] См.: Ленин В. И. Полы. собр. соч., т. 9, с. 211-213.

[147] Там же, с. 217.

[148] Там же.

[149] Там же, с. 218.

[150] Ленин В. И, Поли. собр. соч., т. 12, с. 1.

[151] 141 Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 14, с. 382.

[152] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 17, с. 38.

[153] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 20, с. 221-222.

[154] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 37, с. 386.

[155] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 20, с. 75.

[156] См.: Там же, с. 58.

[157] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 21, с. 129.

[158] Там же, с. 126.

[159] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 21, с. 340.

[160] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 22, с. 3.

[161] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 21, с. 342-343.

[162] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 22, с. 282.

[163] Там же, с. 287.

[164] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 31, с. 325.

[165] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 26, с. 218.

[166] Там же.

[167] Там же, с. 379.

[168] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 9, с. 134.

[169] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. И, с. 367.

[170] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 30, с. 310-311

[171] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 26, с. 220

[172] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 30, с. 347-348

[173] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 412.

[174] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 32, с. 362.

[175] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 70.

[176] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 35, с. 117.

[177] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 394.

[178] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 36, с. 154

[179] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 42, с. 5.

[180] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 35, с. 194.

[181] Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 36, с. 86.

[182] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 39, с. 5.

[183] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 187.

[184] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 39, с, 21.

[185] См. там же, с. 380.

[186] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 201.

[187] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 38, с. 241.

[188] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 174-175.

[189] Там же, с. 203.

[190] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 145.

[191] См. там же, с. 198 — 199.

[192] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 186-187.

[193] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 42, с. 154.

[194] См: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 44, с. 151.

[195] См. там же, с. 216, 324-325.

[196] Там же, с. 151.

[197] Ленин В. И. Полы. собр. соч., т. 42, с. 249.

[198] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 39, с. 230.

[199] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 35, с. 196.

[200] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 356.

[201] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 190-191.

[202] Там же, с. 191.

[203] Там же, с. 188-189.

[204] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 52, с. 39.

[205] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 35, с. 379

[206] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 30; употребленное здесь Лениным выражение “заболевший паническим бегством солдат” не случайно, оно относится к специальной области военной психологии; ср. то, что Ленин писал в 1912 г.: “Отступление турок превратилось в беспорядочное бегство одурелых, голодных, измученных, обезумевших толп” (Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 22, с. 159).

[207] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 37, с. 123.

[208] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 41, с. 332.

[209] Ленин В. И. Поля. собр. соч., т. 39, с. 228.

[210] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 411.

[211] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 45, с. 282.

[212] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 184.

[213] Ленин В. И. Полы. собр. соч., т. 37, с. 141.

[214] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 45, с. 390.

[215] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 46, с. 9.

[216] Парыгип Б. Автореферат канд. дис. Л., 1961; см.: Он же. В.И. Ленин об общественных настроениях. — Вестник Ленин градского гос. ун-та, 1959, № 17. Серия экономики, философии и права, вып. 3; см. его же статью в сб.: Проблемы обществен ной психологии. М., 1965.

[217] Ленин В. И. ПоЛн. собр. соч., т. 12, с. 86.

[218] Там же, с. 225.

[219] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 5, с. 33.

[220] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 11, с. 270.

[221] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 17, с. 40.

[222] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 20, с. 177.

[223] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 21, с. 364-365.

[224] Там же, с. 397-398.

[225] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 32, с. 429.

[226] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 67.

[227] Там же, с. 197.

[228] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 32, с. 323.

[229] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 387.

[230] Там же, с. 229

[231] Там же, с. 299.

[232] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 37, с. 18.

[233] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 35.

[234] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 11. с. 117.

[235] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 10, с. 200

[236] Там же, с. 270.

[237] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 14, с. 279.

[238] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 5, с. 330

[239] См.: Ленин В. П. Полы. собр. соч., т. 11, с. 350.

[240] Ленин В. И. Поли. собр. соч. т. 11, с. 350.

[241] Ленин В. И. Поли. собр. соч. т. 35, с. 269.

[242] Ленин В. И. Поли. собр. соч. т. 17, с. 12.

[243] Ленин В. И. Поли. собр. соч. т. 30, с. 137.

[244] Ленин В. И. Поли. собр. соч. т. 42, с. 369.

[245] См.: Ленин В. И. Поля. собр. соч., т. 41, с. 192.

[246] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 36, с. 207.

[247] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 44, с. 17.

[248] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 24, с. 120-121.

[249] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 38, с. 4.

[250] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 46, с. 139.

[251] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 26, с. 110.

[252] Там же, с. 108.

[253] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 24, с. 125.

[254] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 25, с. 264.

[255] Там же, с. 85.

[256] См., например: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 45, с. 356-362; ср. т. 43, с. 128.

[257] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 24, с. 134.

[258] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 12, с. 132.

[259] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 13, с. 404.

[260] Там же, с. 331-332.

[261] См,: Ленин В. И- Поли. собр. соч., т. 14, с. 230.

[262] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 17, с. 299.

[263] См.: Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 38, с. 361, 373.

[264] См. там же, с. 201.

[265] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 34, с. 275.

[266] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 5, с. 283,

[267] Из предварительного извещения о новом журнале. Цит. по: Шпет Г. Введение в этническую психологию. М 1927, с. 19 — 20.

[268] Simmel G. Soziologie. Leipzig, 1908, S. 559-560.

[269] Плеханов Г.В. От идеализма к материализму. М., 1924, с. 38.

[270] Там же, с. 45.

[271] Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е изд., т. 23, с. 62.

[272] Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е изд., т. 21, с. 99.

[273] См.: Поршнев Б. Ф. Современное состояние вопроса о реликтовых гоминоидах. М., 1963.

[274] См.: Морено Дж. Л. Социометрия. М., 1958

[275] См.: Фридрих В. О соотношении типов поведения и макрогрупп, — Вопросы психологии, 1966, № 4.

[276] См.: Парыгин Б. Д. Общественное настроение как социологическая категория. — Вестник ЛГУ, 1963, № 5. Серия экономики, философии и права, вып. 1.

[277] См.: Парыгин Б. Д. Указ. соч.

[278] См.: Токарев С. А. Ранние формы религии. М., 1964, с. 81-84.

[279] Там же, с. 86-87.

[280] См. там же, с. 88.

[281] Въерре Йене. Затерянный мир Калахари. М., 1963, с. 136.

[282] См.: Лурия А. Р. Очерки психофизиологии письма. М., 1950; Он же. Высшие корковые функции человека. М., 1962, с. 64-65.

[283] См.: Маркс К. Соч. 2-е изд., т. 23, с. 337-338.

[284] См.: Неггпег Н. Ншпап Ке1а1юпз. ВегНп, 1961

[285] См.: Проблемы общественной психологии. М., 1965, с. 229.

[286] Бехтерев В. М. Предмет и задачи общественной психологии как объективной науки. СПб., 1911; Он же. Коллективная рефлексология. Пг., 1921; Войтоловский Л. Очерки коллективной психологии: В 2-х частях, ч. 1. М.-Пг., 1924; ч. 2. М.-Д., 1925.

[287] Парыгин В. Д. Общественное настроение, его природа и динамика. — В кн.: Проблемы общественной психологии, с. 320.

В 1966 г. Б. Д. Парыгин выпустил книгу на ту же тему: “Общественное настроение”. Это — всесторонний анализ данного социально-психологического явления. Мы не можем здесь, к сожалению, утилизировать все ее богатое содержание.

[288] Новейшую сводку см. в книге французского социального психолога Д. Мальсона.

[289] См.: Малахова Л. Вскормленные зверем. — Знание — сила, 1955, № 11; Поршнев Б. О чем говорят эти факты. — Там же.

[290] Марк с К., Энгельс Ф. Из ранних произведений. М., 1956, с. 590.

[291] Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е изд., т. 12, с. 710.

[292] Wallon H. Les origines de la pensee chez l’enfant. Paris, 1945, t.1

[293] Wallon H. Op. cit., p.100-101.

[294] Тард Ж. Законы подражания. М., 1892; Он же. Общественное мнение и толпа. М., 1902; Войтоловский Л. Очерки коллективной психологии: В 2-х частях, ч. 1. М.-Пг., 1924; ч. 2. М.-Л., 1925; Bogardus E.S. Fundamentals of Social Psychology. 3 ed. New York-London, 1942; Herzner H. Human Relations. Berlin, 1961.

[295] См.: Бехтерев В. М. Роль внушения в общественной жизни. СПб., 1898; Куликов В. Н. Вопросы психологии внушения в общественной жизни.- В кн.: Проблемы общественной психологии. М., 1965.

[296] Ромм М. Беседы о кино. М., 1964, с. 36-37.

[297] Сокращенный рус. пер.: Фрэзер Д. Золотая ветвь. М., 1928, вып. 1-4.

[298] Историю вопроса см. в кн.: Смирнов А. А. Проблемы психологии памяти. М.. 19С6.

[299] Уотсон Д. Психология как паука о поведении. М., 1926, с. 193.

[300] Dumas G. Les emotions. Paris, 1937.

[301] См.: Лурия Р., Леонтьев А. Н. Исследование объективных симп томов аффективных реакций. — В кн.: Проблемы современной психологии. М., 1926.

[302] Дарвин Ч. Выражение эмоций у человека и животных. — Соч. М., 1953, т. 5.

[303] Тутунджян О. М. Прогрессивные тенденции в исторической психологии Иньяса Мейерсона. — Вопросы психологии, 1963, № 3, с. 118-124; Основные работы И. Мейерсона и его последователей по исторической психологии. — Вопросы психологии, 1963, № 4, с. 190-191.

[304] Самый краткий обзор творчества Ж.-П. Вернана дан недавно в статье Гобло: Goblot J.J. Histoire et psychologie. — La Pensee, 1965, N 124.

[305] См.: Возможное и невозможное в кибернетике. М., 1963, с. 25-26.О сущности жизни. М., 1964, с. 54

[306] О сущности жизни. М., 1964, с. 54

[307] Золотарев А. М. Родовой строй и первобытная мифология. М., 1964.

[308] Wallon H. Les origines de la pensee chez l’enfant. Paris, 1945, t.1, р. 104-105.

[309] Wallon H. Les origines de la pensee chez l’enfant. Paris, 1945, t.1, р.88

[310] Ibid., p.100-101

[311] Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е изд., т. 21, с. 99.

[312] Strehlow T.G.H. Aranda traditions. Melbourne, 1947, р. 5-6.

[313] “Moscow News”, 1961, 15 Apr.

[314] Mauss M. Essai sur le don. forme et raison de l’echange dans les societes archaiques. – In: Annee socialogique, nouvelle serie. Paris, 1925,t.1 (1923-1924).

[315] Оппенгеймер Р. Наука и культура. — В кн.: Наука и человечество. М., 1964, с. 52.

[316] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 26, с. 354

[317] Ленин В. И. Иолн. собр. соч., т. 41, с. 306.

[318] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 35, с. 281.

[319] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 45, с. 78.

[320] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 43, с. 58.

[321] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 37, с. 165.

[322] Ленин В. И. Поли. собр. соч., т. 39, с. 305.