Афіцыйна-справавы стыль, яго функцыі і характэрныя асаблівасці.

 

Афіцыйна-дзелавы стыль абслугоўвае сферу афіцыйных і дзелавых адносін людзей, устаноў. Афіцыйна-дзелавы стыль — гэта стыль дзяржаўных дакументаў, указаў, загадаў, законаў, пратаколаў, справаздач, аб'яў і г. д. Асноўная форма бытавання гэтага стылю — пісьмовая.Асаблівасці афіцыйна-дзелавога стылю: дакладнасць, паслядоўнасць выкладу, адназначнасць, недвухсэнсоўнасць фармулёвак, устойлівасць формы дзелавых папер.Для афіцыйна-дзелавога стылю характэрны своеасаблівыя ўстойлівыя адзінкі, так званыя «канцылярскія звароты»: вызначаецца заканадаўствам, зялёны масіў, мець права, давесці да ведама, дагаворныя бакі і інш. У дзелавым стылі такія выразы дарэчныя, яны падкрэсліваюць афіцыйны характар дзелавых папер. Ужыванне канцылярскіх зваротаў у гутарковым, публіцыстычным, мастацкім стылях апраўдана пэўнымі стылістычнымі мэтамі.

Усе дакументы можна падзяліць на групы:

1) распарадчыя (пастановы, распараджэнні, дырэктывы, рашэнні, загады і інш).

2) адміністрацыйна-арганізацыйныя (статуты, палажэнні, інструкцыі, планы…);

3) асабістыя (заява, аўтабіяграфія, распіска, даручэнне);

4) інфармацыйна-даведачныя (даведкі, зводкі, дакладныя і тлумачальныя запіскі.)

5) справавыя лісты (ліст-запытанне, ліст-просьба, ліст-прапанова, ліст-зварот, ліст-папярэджанне, ліст-напамін, ліст-запрашэнне, суправаджальны ліст).

Галоўная рыса службова-справавой мовы – дакладнасць, паслядоўнасць, лаканічнасць і лагічнасць. Кожны дакумент афармляецца па стандартнай форме. Канцылярскія штампы з’яўляюцца характэрнай асаблівасцю афіцыйна-справавой мовы.

Як асобная функцыянальная разнавіднасць літаратурнай мовы, афіцыйна-справавы стыль мае свае прыкметы:

1) шырокае ўжыванне грамадска-палітычнай і прафесійнай тэрміналогіі, скарочаных слоў і абрэвіятур;

2) строгі і пэўны парадак членаў сказа;

3) насычанасць сказа аддзеяслоўнымі назоўнікамі;

4) істотная перавага складаных сказаў;

5) амаль поўная адсутнасць эмацыянальнай лексікі і пытальных і клічных сказаў; 6) выкарыстанне ўстойлівых выразаў-штампаў і зваротаў тыпу парадак дня, вышэйназваны, прыняць да ведама, камюніке, ратыфікацыя, заслухаўшы і абмеркаваўшы даклад і інш.