Тест тапсырмалары
Тағам гигиенасы бұл://
+сау және науқас адамның тамақтануын үйлесімді ұйымдастырудың негіздері мен заңдылықтары жайында ілім//
сау адамның профилактикалық тамақтануын ұйымдастыру жайында ілім//
сау және науқас адамның тағам рационын қалыптастырудың заңдылықтары жайында ілім//
организмге түсетін тағамдық заттар мен энергияның минималді физиологиялық деңгейін қамтамасыз ететін тағамтану туралы ғылым//
тамақтануды ұсынылған тәртіп және жағдаймен ұйымдастырудың принциптері
***
Үйлесімді тамақтану концепциясының авторы://
+А.А.Покровский//
М.М.Экземплярский//
О.П.Молчанова//
А.А. Хрусталев//
К.С. Петровский
***
Ғылым саласы мен академиялық пәнді айқындау үшін «тағам гигиенасы» атауын алғаш ұсынған ғалым және педагог://
А.А.Хрусталев//
К.С.Петровский//
+А.В.Рейслер//
К.С. Петровский//
А.А. Покровский
***
Тиімді тамақтанудың анықтамасы://
+зат алмасудың қажетті деңгейін қамтамасыздандыру және адамның шынайы сұранымына сәйкес ұйымдастырылған тағам//
ағзаға қоректік заттар мен энергияның ең аз физиологиялық
мөлшерінің келіп түсуін қамтамасыздандыратын тағам//
ұсынылған режим мен жағдайға сәйкес ұйымдастырылған
тағам//
энергияның ең аз физиологиялық
мөлшерінің келіп түсуін қамтамасыздандыратын тағам//
адамның нақты қажеттілігіне сәйкес ұсынылған тәртіппен және жағдайға сәйкес ұйымдастырылған тағам
***
Тиімді тамақтану теориясына сәйкес барлық коректік заттар ажыратылады://
+алмастырылмайтын (әссенциалды) және алмастырылатын//
қорытылатын және қорытылмайтын//
сіңірілетін және сіңірілмейтін//
қалыпты және қалыпты емес//
макронутриенттер және микронутриенттер
***
Тиімді тамақтанудың бір бөлшегі болып табылады://
энергияның бақыланған жұмсалуы//
энергияның бақыланбаған жұмсалуы//
энергияның негізгі алмасуға жұмсалуын есептеу//
энергияның ауыр жұмысқа жұмсалуын есептеу//
+негізгі қоректік заттар бойынша тиімделу
***
Тамақ режимінің негізгі бөлшегін көрсетіңіз://
нәруыздарды қажетті мөлшерде қолдану//
майларды қажетті мөлшнрде қолдану//
дәрумендерменқамтамасыздандыру//
микроэлементтермен қажетті мөлшерде қамтамасыздандыру//
+тағамның бөліп қабылдануының мөлшерлік үлестірілуі
***
Тағамның мөлшерлік сипаттамасынанықтайды://
жануар ақуыздары//
өсімдік майлары//
қарапайым көмірсулар//
дәрумендер//
+калория
***
Нақты тамақтануды бағалағанда зерттелінеді//
+тамақтанудың жағдайы, тамақтану режимі, азық-түлік жиынтығы, нутриенттік құрамы //
азық-түлік жиынтығы, нутриенттік құрам, нутриенттік тепе-теңдіктің бұзылысы белгілері //
тамақтанудың жағдайы, тамақтану режимі, азық-түлік бағасы//
өндірістік қоржын бағасы, тағамдық заттар, тамақтану тәртібі//
тағамдық заттар, нутриенттік құрам, тамақтану тәртібі
***
Тамақтану статусына баға бергенде анықтайды://
рационның нутриенттік құрамын, асқазан-ішек жолдарына шағымды, созылмалы патологияның болуын//
+физикалық даму көрсеткіштерін, микронутриенттік тепе-теңдік бұзылысының белгілерін, ағзаның нутриенттермен қамтамасыздануының зертханалық және клиникалық маркерлерін//
физикалық даму көрсеткіштерін, асқазан-ішек жолдарына шағымды, зат алмасудың зертханалық көрсеткіштерін//
тағамдық заттар, нутриенттік құрам, тамақтану тәртібі, тамақтану тәртібінің жағдайы//
тағамдық заттар, нутриенттік құрам, нутриенттік дисбаланс симптомы.
***
Тамақтану статусы бұл://
+адамның шынайы сұраныма нақты тамақтанудың сәйкестілігін анықтайтын көрсеткіштер кешені//
ағзаның физикалық дамуы мен нақты тамақтанудың көрсеткіштері кешені//
физикалық дамудың көрсеткіштерінің кешені//
нақты тамақтану жағдайының көрсеткіштерінің жиынтығы//
тамақтың нутриенттік құрамын анықтайтын, физикалық дамуы мен зат алмасудың лабораторлық көрсеткіштерінің жиынтығы
***
Ұйымдастырылған нақты тамақтануды бағалаудың тәсілдері://
сауалнамалық, жазу, қайта туындату//
+мәзір сараптамасын жасау, сауалнамалық, зертханалық//
жазу, қайта туындату, зертханалық//
ас мәзірін талдау, лабораторлық мәліметтерді талдау//
сауалнамалық және ас-мәзірін талдау әдістері
***
Бірдей рацион қабылдайтын ұжымдарда ұйымдастырылған тамақтануды зерттейтін тәсіл://
+мәзір сараптамасы//
баланстық//
бюджеттік//
сауалнамалық//
таразылық
***
Тұрғындардың тамақтануын баланстық тәсілмен зерттеудің мәні://
белгілі бір топтағы тұрғындардың тамақтануының сипаты мен ерекшеліктері жайында мәлімен алу//
дұрыс тамақтанбауға байланысты туындаған ауруларды жоюға бағытталған іс-шаралардың тиімділігін анықтау //
+әр тұрғынның әрбір тағам түрлерін қолдануыныңорташа көрсеткішін
анықтау//
әр түрлі топтағы тұрғындардың тұрмыс жағдайы динамикасы мен деңгейі жайында ақпарат алу//
тамақтану сипатындағы өзгерістерді анықтау
***
Көпшілік статистикалық есеп мына көрсетілген тәсілде қолданылады://
зертханалық//
сауал-таразылық//
сауалнамалық//
+баланстық//
таразылық
***
Тамақтану жағдайы бұл-://
+адамның тіршілік ортасының әсер ету факторын есепке ала отырып денсаулық жағдайы мен нақты тамақтанудың өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш //
адамның физикалық дамуы мен оның денсаулығы сипатын анықтайтын көрсеткіш//
нақты тамақтану мен тағамдық мінез-құлықтың өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш//
денсаулық жағдайы мен нақты тамақтану жағдайының өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш//
нақты тамақтану тәртібі мен тамақтану жағдайының өзара байланысын анықтайтын көрсеткіш
***
Нақты нутриентке жеке бас қажеттілігі: //
ең аз физиологиялық сұраным мөлшеріне тең//
аспаздық жоғалту мөлшеріне қарай физиологиялық сұранымнан көп//
+физиологиялық сұраным мен қосымша адаптациялық жоғалтудың мөлшерлерінің қосындысы ретінде анықталады //
физиологиялық қажеттілік жиынтығы мен еңбек сипатының мөлшеріне тең//
аталғандардың барлығы
***
Тағам статусының түрлерін көрсетіңіз://
+тиімделген, артық, жеткіліксіз//
оң, теріс//
жағымды, жағымсыз//
жеткілікті, жеткіліксіз//
қарапайым, күрделі
***
Тағам статусы бұзылысының көрсеткіштерін гигиеналық тұрғыданқалыпқа келтірілу жүргізіледі://
+нақты тамақтануды тиімдеумен//
тамақтану режимін өзгертумен//
тамақтану жағдайын жақсартумен//
дәрілік емдеумен//
аталғандардың барлығы
***
Зат алмасу мына қарама-қарсы және бір мезетте өтетін процестерден тұрады ://
ыдырау өнімдерінің тотығуы мен шығарылуы //
қажетті заттардың синтезі мен олардың сіңірілуі//
заттардың ыдырауы және энергияның түзілуі//
+ассимиляция және диссимиляция//
жаңа құрылымдардың дамуы мен биосинтезі
***
Энергияның мынаған жұмсалуы энергияжұмсалудың бақыланбайтын түріне жатады://
еңбек атқаруға //
спорттыпен айналысуға//
ой еңбімен айналысуға//
демалудың белсенді түріне//
+негізгі алмасуға
***
Негізгі алмасудың көрсеткішіне ықпал ететін фактор://
бұлшық ет жұмысының көлемі мен сипаты//
еңбек түрі//
спортпен айналысу//
+орталық жүйке жүйесінің//
үй жұмысының түрлері
***
Адамның энергияжұмсалулары ажыратылады://
оң//
теріс//
бақыланбайтын//
бақыланатын//
+аралас
***
Негізгі алмасуға мына энергия жұмсалады://
ағзада қоректік заттарды айналдыруға жұмсалатын//
еңбек барысында жұмсалатын//
+белгілі жағдайда тіршілікті қамтамасыз етуші жүйелерді ұстап тұруға
жұмсалатын//
зат алмасу барысында босап шығатын//
қол жұмысымен айналысуға жұмсалатын
***
Энергияның мынаған жұмсалуы энергияжұмсалудың бақыланатын түріне жатады://
ішкі мүшелердің жұмысына//
ағзада қоректік заттарды айналдыруға жұмсалатын//
ыдырау өнімдерінің тотығуы мен шығарылуына//
ағзада қажетті заттардың синтезіне//
+ой және қол еңбегін атқаруға
***
Қоректік заттар мен энергияға қажеттілік мөлшерлерін мына факторларды есепке ала отырып анықтайды://
+жыныс, жас және еңбек түрін //
кәсіби патология//
сыртқы ортаның әсер етуі//
зат алмасудың қарқындылығы//
тек еңбек түріне қарай
***
Өндіріс толық автоматизацияланған жағдайда жұмысшылардың энергия жұмсауы мына қарқынды еңбек тобына жатады://
+ой еңбегі жұмыскерлеріне //
жеңіл қол еңбегімен айналысатындарға//
орташа еңбек түрінің жұмыскерлеріне//
ауыр қол еңбегімен айналысатындарға//
аса ауыр қол еңбегімен айналысатындарға
***
«Ассимиляция процесі» түсінігіне дұрыс анықтама беріңіз://
заттардың ыдырау процесі, олардың оттегімен тотығуы және ағзадан
шығарылуы//
ішкі мүшелердің жұмысына жұмсалатын энергия//
+ағзаға қажет заттардың синтезі және оларды өсуге, дамуға және
ағзаның тіршілігіне қолдану//
органикалық заттардың ыдырау процесі және олардың түсуінің
қамтамасыздандыру//
нәруыздардың ыдырауы
***
Ересек сау адамның тәуліктік рационының энергиясы://
толығымен негізгі алмасуды, тағам термогенезін және ой мен қол еңбегінің жұмсалуын жартылай компенсация жасау керек//
толығымен ой мен қол еңбегінің жұмсалуын және жартылай негізгі алмасуды компенсация жасау керек//
+толығымен негізгі алмасуды, тағам термогенезін және ой мен қол еңбегінің жұмсалуын толықтыру керек//
толығымен негізгі алмасу мен тағамдық термогенезді толықтыру//
аталғандардың барлығы
***
Энергия тасымалдаушы нутриенттердің үйлесімділік параметрлері (рационның энергия құндылығының % үлесі)://
ақуыздар 5-10%, майлар 30% кем емес, көмірсулар 60-65%//
+ақуыздар 10-15%, майлар 30% артық емес, көмірсулар 55-65%//
ақуыздар 20% артық емес, майлар 40% кем емес, көмірсулар 40% кем емес//
ақуыз – 25%, май – 35%, көмірсу – 40%//
ақуыз – 30%, май – 30%, көмірсу – 40%
***
Ұзақ теріс энергия балансының нәтижесінде мынадай ауыр дерт пайда болады://
семіздік//
+маразм//
атеросклероз//
гипертония ауруы//
қант диабеті
***
Ұзақ оң энергия балансының нәтижесінде мынадай ауыр дерт пайда болады://
алиментарлы дистрофия//
маразм//
квашиоркор//
пеллагра//
+гипертония ауруы
***
Мына өнімнің ақуызы әртүрлі ас ақуыздарының сапасын анықтағанда халықаралық эталон ретінде қабылданған://
+тұтас жұмыртқаның ақуызы//
сүт //
құс еті//
сиыр еті//
балық
***
Ересек, ебекке қабілетті тұрғындардың рационында ақуыз, май және көмірсулар арасында мынадай тиімді қатынас болуы керек://
1:0,8:4//
+1:1,2:4,6//
1:1:3//
1:2:5//
1:3:7
***
Жануар ақуыздарына қарағанда өсімдік ақуыздарында://
+кейбір алмастырылмайтын нәруыздардың жетіспеушілігі байқалады //
барлық алмастырылмайтын нәруыздардың жетіспеушілігі байқалады//
кейбір алмастырылмайтын нәруыздардың артып кетуі байқалады //
барлық алмастырылмайтын нәруыздардың артып кетуі байқалады//
барлық алмаспайтын аминқышқылдардың болуы
***
Алиментарлы дистрофия дамиды://
дәрумендердің жеткіліксіздігінде//
рационда көмірсу мөлшері қалыптыдан тыс болғанда//
+рационда ақуыз мөлшері жеткілксіз болса//
алмастырылмайтын аминқышқылдарының артық түсуінде//
майлар артық болғанда
***
Адам тағамында алмастырылмайтын липидтік қосылыстар мыналар://
олеин және стеарин май қышқылдары//
+линол және линолен май қышқылдары //
фосфолипидтер, холестерин, лаурин май қышқылы//
линол, линолен, арахидон май қышқылдары//
олеин, стеарин және пальмитин май қышқылдары
***
Өсімдік майларында жануар майларына қарағанда://
ҚМҚ, МҚМҚ, холестерин көп мөлшерде болады//
+ПҚМҚ, фитостериндер, токоферолдар көп мөлшерде болады //
ҚМҚ, каротиноидтер, лецитин аса көп болады//
каротиноидтер көп болады//
ПҚМҚ көп болады
***
Жануар текті көмірсуды көрсетіңіз://
фруктоза//
сахароза//
мальтоза//
+гликоген//
галактоза
***
Ішек перистальтикасын күшейтетін көмірсу://
глюкоза//
галактоза//
сахароза//
крахмал//
+тағамдық талшық
***
Ағзада энергияға қажеттілік мына тағамдық заттармен қамтамасыз
етіледі://
ақуыздар//
майлар//
+көмірсулар//
витаминдер//
минералды заттар
***
Мына көмірсу асқазан – ішек жолдарында ыдырамағандықтан, энергия көзі болып табылмайды://
+тағамдық талшық//
крахмал//
гликоген//
фруктоза//
лактоза
***
Тек сүт және сүт өнімдерінде кездесетін көмірсу://
глюкоза//
крахмал//
+лактоза//
пектин//
тағамдық талшық
***
Зиянды еңбек өнеркәсібінде емдік және профилактика мақсатында мына көмірсу қолданылады://
+пектин//
сахароза//
фруктоза//
мальтоза//
лактоза
***
Ішек перистальтикасын ықпалдайтын көмірсу://
галактоза//
мальтоза//
сахароза//
+тағамдық талшық//
фруктоза
***
Мынакөмірсу холестеринді организмнен шығаруға қатысады://
фруктоза//
+тағамдық талшықтар//
мальтоза//
сахароза//
галакоза
***
Мынакөмірсу ішектің қалыпты микрофлорасын қалыптастыруға маңызды рөл атқарады://
мальтоза//
галактоза//
+тағамдық талшықтар (клетчатка)//
фруктоза//
сахароза
***
Мынакөмірсу энергия көзі емес және асқазан-ішек жолдарында ыдырамайды://
лактоза//
гликоген//
крахмал//
фруктоза//
+тағамдық талшықтар
***
Рибофлавин жеткіліксіздік симптомын ата
фоликулярлы гиперкератоз, құрғақ тері, тіс тазалаған кездегі қан://
+ангулярлы стоматит, хейлоз,цилиарлы инъекция.//
тіс тазалағанда қан, хейлоз,тіл емізікшелерінің гипертрофиясы//
фолликулярный гиперкератоз, ангулярный стоматит//
терінің құрғауы, тісті тазалаған кезде қанталау
***
Мына шағымдарды негіздей отырып, болжам диагноз қойыңыз:бетіндегі, шынтақ буынының айналасындағы фолликулярлы гиперкератоз, санның терісі құрғақ, астыңғы қабықтағы жағымсыз сезім, «Қараңғылыққа бейімделу» 10 сек://
ретинол әлсіз дефициті//
+ретинолдың көптеп жеткіліксіздігі//
аскорбин қышқылының әлсіз жеткіліксіздігі//
аскорбин қышқылының көптеп жеткіліксіздігі//
ретинол мен аскорбин қышқылының әлсіз жеткіліксіздігі
***
Витамин С жеткіліксіздігінде қандай ауру дамуы мүмкін://
+цинга//
рахит//
Бери-бери//
Пеллагра//
ксерофтальмия
***
Витамин Д жеткіліксіздігі кезінде қандай ауру дамуы мүмкін://
ксерофтальмия//
пеллагра//
Бери-бери//
+рахит//
цинга
***
Микронутриент жеткіліксіздігінің негізгі себептері://
тағамда негізгі микронутриенттердің аз болуы//
организмде қорғаныс-адаптационды процестерге микронутриенттердің
шығыны жоғарылады//
микронутриенттер метаболизмінің бұзылуы//
энергетикалық алмасудың бұзылыстары//
+аталғандардың барлығы
***
Жасы мен жынысына байланысты қалыптастырылатын (нормируемый) микроэлемент://
кальций //
селен//
+темір//
йод//
фосфор
***
Тағамдық талшықтар – анықтамасы
+ащы ішекте тез қорытылмайтын және ауыр сіңірілетін тағамның айырылмас бөлігі, бірақ тоқ ішекте толық ферменттеледі://
крахмалды емес полисахарид жататын,ащы ішекте ауыр қорытылатын тағамның алмастырылмайтын бөлігі//
тағамның қажет емес компоненті, көмірсу және полифенолдарға жатады, нәжіс массаларын құруға қатысады//
ащы ішекте ауыр қорытылатын тағамның алмастырылмайтын бөлігі//
тағамның қажет емес компоненті, көмірсу және полифенолдарға жатады
***
Осы биомикроэлементорганизмде артық жиналғанда флюороз пайда болады://
кобальт//
мыс//
марганец//
йод//
+фтор
***
Осы биомикроэлементтер қан түзуге қатысады://
сера//
фосфор//
калий//
хлор//
+темір
***
Құрамында Д витамині жоғары болатын өнім://
сүт өнімдері//
ет өнімдері//
+балық өнімдері//
жеміс-жидек//
дәнді-дақылда
***
Құрамында калий көп өнімді ата://
ет, ет өнімдері//
балық өнімдері//
+кептірілген жеміс-жидек (шабдалы, өрік)//
нан өнімдері//
барлық өнімдерде калий жоғары
***
Неге қарт адамдардың тағамында тез сіңірілетін көмірсуларды шектеу керек://
зат алмасу төмендеуі//
ас қорытылуының төмендеуі//
көмірсу алмасуының бұзылуы//
тез сіңірілетін көмірсуларды шектеуге болмайды//
+ішек микрофлорасына жағымсыз әсер етеді
***
Сүт және сүт өнімдерінде көмірсудың осы түрі бар://
глюкоза//
крахмал//
+лактоза//
пектин//
тағамдық талшықтар
***
Осы элементтін жеткіліксіздігінен эндемиялық ауру дамиды://
күкірт//
кальций//
магний//
+йод//
хлор
***
Осы топтағы адамдарға құрамында витамин Д бар тағамдарды беру қажет://
қоғамдық тамақтану саласының жұмыскерлері//
спортпен айналысатындар//
жер астында жұмыс істейтіндер//
жас өспірімдер//
+емшек жасындағы балалар
***
Мына өнім құрамында кальций мөлшері жоғары://
щавель мен шпинат//
+сүт және сүт өнімдері//
нан //
ет //
жұмыртқа
***
Тағаммен фтордың жеткіліксіз түсуінен дамитын ауру
көздің қасаң қабығының дерті://
Уров ауруы//
Рахит//
+тіс жегісі//
флюороз
***
Осы өнімде темір сіңірілмейтін күйде кездеседі://
ет //
жұмыртқа//
балық//
сүт//
+дәнді-дақыл
***
Мына өнімдердегі темір адам ағзасында жеңіл сіңіріледі://
+ет//
саңырауқұлалақтар//
жармалар//
дәнді-дақылдар//
көкөніс
***
Ересек ер кісілергетемірдің тәуліктік қажеттілігі://
1мг//
2-3мг//
3-5мг//
5-7мг//
+10мг
***
Ересек әйелдерге темірдің тәуліктік қажеттілігі://
1мг//
2-3мг//
3-5мг//
5-7мг//
+18мг
***