Авторские листы. Расчет по листам происходит в условных печатных листах. По знакам же, как правило, считают в авторских листах.
Один авторский лист составляет:
· 40 000 печатных знаков (с учетом знаков препинания, цифр и пробелов),
· 700 строк (для стихотворного текста),
· 3 000 кв. см. (для иллюстраций).
Раньше авторские листы было считать сложно. Для этого в издательстве нужно было бы иметь специальных сотрудников, которые с карандашиком в руке пересчитывали бы все буквы в книге.
Это было сложно, поэтому часто авторские листы просто прикидывались ориентировочно, исходя из каких-то средних параметров. Именно из тех времен идет известная «формула» о том, что на одной странице А4 помещается примерно 1800 знаков. Раньше это еще можно было использовать, но сейчас, когда Word считает знаки автоматически, — в этом коэффициенте нет никакого смысла.
Поэтому для того, чтобы рассчитать объем текста в авторских знаках, —просто спросите Word, а затем поделите на 40 000:
Учетно-издательский лист — это то же самое, что и авторский лист! Единственная разница — в том, что при расчете авторских листов учитывается только то, что написал сам автор. А в учетно-издательские добавляются и все служебные тексты: номера страниц, колонтитулы, аннотация, рекламные вставки и т.д. Вот и вся разница.
До печати книги или журнала (когда текст готов, но не сверстан) — используем авторские листы. Перед печатью книги (когда уже готова верстка) — можно считать учетно-издательские листы. Наконец, после печати книги (когда все уже напечатано на бумаге) — можно использовать условные печатные листы.
Пример:
Пока статья не сверстана, мы можем рассчитать ее объем в авторских листах. С помощью Word узнаем, что в статье 13 857 знаков (включая пробелы). Поделим это число на 40 000:
13 857 / 40 000 ≈ 0,35 а. л.
Теперь уже можно указывать объем в учетно-издательских листах. К тем 13 857 знакам, которые написал автор, добавились колонтитулы и номера страниц. Так как здесь всего три страницы, то дополнительный объем будет совсем небольшим, около 100 знаков. Это вряд ли на что-то повлияет, поэтому мы можем сказать, что объем статьи равен 0,35 уч.-изд. л.
И, наконец, когда журнал издан, можно считать условные печатные листы.
Предположим, журнал издается в формате А4, коэффициент для перевода в условные печатные листы равен 0,1155. А если статья в журнале занимает три страницы. Значит, объем статьи в условных печатных листах рассчитаем так: 3 стр. × 0,1155 ≈ 0,35 усл. печ. л.
12.4 Төмендегі есептеулер бойынша басылымның көлемін анықтаңыздар.
1. Пішімі 60×90; шартты баспа табағы – 38,0 болатын кітаптың
есептік баспа табағын анықтаңыздар.
2. Пішімі 76×100; шартты баспа табағы 19,7 болатын кітаптың есептік баспа табағын анықтаңыздар. Көлемі 8 беттік А4 мақаланың шартты баспа табағын анықтаңыздар.
13 сабақ. Ақпараттық-ресми мәтіндер. Аңдатпа. Кілт сөздер.
Ақпараттық-ресми мәтіндер: реферат, аңдатпа, түсінікхат, кілт сөздер және т.б.
Аңдатпаға сүйене отырып, зерттеушілер немесе оқырмандар өздеріне қажетті ғылыми мәтіндерді таңдай алады.
Аңдатпа (лат.annotatіo – ескерту, аңдату) – кітапқа, топтама, жинақтарға, қолжазбаға, мақалаға т.б. жазылады.
Аңдатпа жазу барысында мына мәселелерді:
- авторлар туралы мәліметтер келтіруге
- ғылыми еңбектің жазылу себебін көрсетуге;
- мәселенің талдану дәрежесінің көрсетуге;
- мәтінге баға беруге;
- пайдаланылған әдебиеттерге және т.б. деректерге сілтеме жасауға;
- аталмыш еңбектің кімге арналғандығын көрсетуге болады.
Ғылыми мақалаға берілетін аңдатпада мына ақпараттар қамтылады:
- негізгі тақырыптың сипаттамасы;
- ғылыми мақаланың өзектілігі;
- жұмыстың мақсаты мен нәтижесі;
- ғылыми жаңалығы.
Аңдатпа орта есеппен 500 баспа белгі көлемінде (3-5 сөйлем) болады.
ҚР Ғылым туралы заңында көрсетілгендей, ЖАК баспалары болып табылатын университет хабаршыларында мақала орыс тілінде жазылса, мемлекеттік тілде, ал қазақ тілінде жазылса, орыс немесе ағылшын тілінде немесе үш тілде аңдатпа жазу міндеттеледі.
Аңдатпаның қазақ тіліндегі синтаксистік ерекшелігі: бастауышы атау септігінде (автор қарастырады (нельзя: автором рассматривается)), баяндауышы ауыспалы өткен шақта (-ады, -еді) және бұрынғы өткен шақ есімшенің (–ған, -ген, -қан, -кен) формаларында, ІІІ жақта, ырықсыз етіс формаларында жазылады.
Кілт сөздер. Кілт сөздер – зерттеу әдістерінің және ғылым саласының, зерттеу нысанының мәтіндік мазмұны терминдермен көрініс табатын сөздердің немесе сөз тіркестерінің жиынтығы. Мақалаға ұсынылатын кілт сөздердің саны 3-5 сөз немесе сөз тіркесі болады.
13.1 Аңдатпа түрлерімен танысыңыздар және ол қандай еңбекке, қандай тараптан берілген аңдатпа екендігін анықтаңыздар.
1. Диссертациялық жұмыс ХІІІ-ХІV ғғ. әлемдік саяси үдерістер контекстінде Алтын Орда әскери-саяси державасының сыртқы саясатының негізгі бағыттары мен халықаралық байланыстарын кешенді түрде қарастыруға арналған зерттеу еңбегі болып табылады.
2. Көрнекті балалар жазушысы Бердібек Соқпақпаевтың кітабына «Менің атым Қожа», «Балалық шаққа саяхат» атты оқырман қауым арасына кең тараған екі повесі еніп отыр. Бұларда ауыл өмірі, ауыл балаларының мінез-құлық, арман-мақсаты шынайы да шырайлы бейнеленген.
Это книга написана специально для мальчиков. В ней юные читатели найдут много интересного, узнают, как стать джентельменом и настоящим другом, как вести себя с девчонками, чем заняться в свободное время, что делать в минуты опасности, чем помочь родителям, как ухаживать за своими домашними питомцами и многое другое.